KÖK HARFLER: ج ب ه
ANLAM:
جَبَهَ : Birisinin alnına vurmak; istediği şeyden onu vazgeçirmek; onu hoşlanmadığı bir şeyle karşılaştırmak.
AÇIKLAMA:
جَبْهَةٌ : Baştaki secde yeri, alın. Yüce Allah şöyle buyurmuştur: فَتُكْوَى بِهَا جِبَاهُهُمْ وَجُنُوبُهُمْ وَظُهُورُهُمْ Onlarla alınları, yanları ve sırtları dağlanır (9/35).
Aslan diye adlandırılan burcun alnı (جَبْهَةٌ) gibi olduğu düşünüldüğünden dolayı “bir yıldıza” جَبْهَةٌ denir.
Ayrıca “insanların ileri gelenlerine, liderlerine” de جَبْهَةٌ denir. Bunlara جَبْهَةٌ adının verilmesi, yine onlara وُجُوه adının verilmesi gibidir. Allah Resulünün (s.a.v.) şöyle buyurduğu rivayet edilmiştir: لَيْسَ فِي اْلجَبْهَةِ صَدَقَةٌ . Buradaki جَبْهَةٌ kelimesi “atlar” anlamındadır. Yani “Atlarda zekât yoktur.” (Müfredât)
DİĞER BAZI TÜREVLER:
جَبَهَ (geniş zaman يَجْبَهُ mastar isim جَبَهٌ): Onun alnına vurdu; istediği şeyden onu vazgeçirdi; onu hoşlanmadığı bir şeyle karşılaştırdı.
جَبْهَةٌ (çoğul hali جِبَاهٌ): Alın veya yüzün yorgunluğu ele veren kısmı ya da kaşlar arasındaki düz kısım ve نَاصِيَةٌ (başın ön tarafında saçın çıktığı yer); ay.
جَبْهَةُ الْقَوْمِ : Bir kavmin lideri (وَجْهُ الْقَوْم).
جَبْهَةٌ مِنَ النَّاسِ : Bir kavmin veya topluluğun yüce gönüllü, yiğit ve asil insanları.
لَقِيتُ مِنْهُ جَبْهَةً : Ondan alçaklık ve namussuzluk öğrendim; kızgınlık veya rahatsızlık hali; toplanmış birtakım adam veya at.
KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ:
Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.
|
| Tür | Adet | Anlam | Örnek | Açıklama |
| جِبَاهٌ | isim | 1 | Alnın ortası (çoğul) | 9/35 | Tekili: جَبْهَةٌ |
|
| Toplam | 1 |
|
|
|
TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER:
Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir.
| Cebhe | جَبْهَة | Alın. Ön taraf. | Çoğul: Cibâh |
ÂYETLER:
DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.
جِبَاهٌ : İsim. Çoğul. Tekili: جَبْهَةٌ
| 9:35 | يَوْمَ يُحْمَىٰ عَلَيْهَا فِي نَارِ جَهَنَّمَ فَتُكْوَىٰ بِهَا جِبَاهُهُمْ وَجُنُوبُهُمْ وَظُهُورُهُمْ |
| Diyanet Meali: | O gün bunlar cehennem ateşinde kızdırılacak da onların alınları, böğürleri ve sırtları bunlarla dağlanacak… |