KÖK HARFLER: ز ر ق
ANLAM:
زَرَقَ : Gözleri gömgök veya gri olmak; kör olmak, o hale gelmek. (Su) berrak olmak. Birisine keskince bakmak. Mızrak saplamak.
AÇIKLAMA:
xx
DİĞER BAZI TÜREVLER:
زَرَقَ (geniş zaman يَزْرُقُ mastar isim زَرْقٌ ve زَرْقَةٌve زَرَقٌ): Gözleri gömgök veya griydi; kördü ya da o hale geldi.
زَرِقَ الْمَاءُ : Su berraktı ya da o hale geldi.
زَرَقَهُ بِبَصَرِهِ : Ona keskince baktı.
اَزْرَقُ (dişil hali: زَرْقَاءُ): Gömgök gözlü veya kör; yaygın olarak gözde katarakt olarak bilinen şeyden kör; bir okun ağzı için kullanılan sözcük, çok berrak ve parlak, manasına gelmektedir.
اَلْعَدُوُّ الْاَزْرَقُ : Azılı düşman.
اَلْاَزْرَقُ : Şahin veya doğan.
KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ:
Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.
|
| Tür | Adet | Anlam | Örnek | Açıklama |
| زُرْقٌ | isim | 1 | Beyaz ile siyah arası bir renkte olan; mor, mavi, gri. Bedenlerin eziyet neticesinde morarıp kararması. Gözlerin kör olması. Susuzluktan dolayı gözlerin kararması (Çoğul) | 20/102 | Tekili: اَزْرَقُ |
|
| Toplam | 1 |
|
|
|
TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER:
Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir. Bu kelimelerin bazılarına günümüz Türkçesinde pek rastlanmaz. Daha çok Osmanlıca metinlerde görülmektedir.
| Zerk | زَرْق | Hile. Şırınga yapma. | Zerk etmek |
| Ezrak | أَزْرَق | Mavi. |
|
| Zerkâ’ | زَرْقَاء | Gök gözlü kadın. |
|
| Zürka(t) | زُرْقَة | Mavi, mavimtrak renk. |
|
| Mızrak | مِزْرَاق | Uzun saplı, sivri demir uçlu silah, cıda. |
|
ÂYETLER:
DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.
زُرْقٌ : İsim. Çoğul. Tekili: أَزْرَقُ
| 20:102 | يَوْمَ يُنْفَخُ فِي الصُّورِ وَنَحْشُرُ الْمُجْرِمِينَ يَوْمَئِذٍ زُرْقًا |
| Diyanet Meali: | O gün günahkârları, (gözleri korkudan donup) gömgök kesilmiş olarak haşredeceğiz. * |