م ر ي

KÖK HARFLER: م ر ي

ANLAM: 

مَرَى : Deve süt versin diye memesini okşamak. Hakını inkar etmek. Harice çıkarmak.

مَارَى : Şüphe etmek; sorgulamak; tartışmak; tartışmaya girmek; münakaşa etmek.

AÇIKLAMA:

xx

DİĞER BAZI TÜREVLER:

xx

KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ: 

Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.


Tür Adet Anlam Örnek
مَارَى fiil-III 4 Şüphe etti; sorguladı; tartıştı; tartışmaya girdi 18/22
تَمَارَى fiil-VI 1 Tereddüt etti, şüpheye düştü; yalanladı, inkâr etti 53/55
اِمْتَرٰى fiil-VIII 5 Şüphelenip inkâr etti, yalanladı 6//2
مِرَاءٌ isim 1 Münakaşa; tartışma; şüphe 18/22
مِرْيَةٌ isim 5 Şüphe,  tereddüt, kuşku 11/17
مُمْتَرٌ isim 4 Şüphe veya münakaşa eden kişi 2/147

Toplam 20

BENZERLİKLER VE FARKLILIKLAR: 

Kök Harflerinin Yer Değişimi

Mahreci Benzeyen Kökler

Benzer Manada Kelimeler

  • مَارَى
  • مِرْيَةٌ
  • مِرَاءٌ
    • جِدَالٌ > bak: ج د ل
    • نِقَاشٌ

Zıt Manada Kelimeler

  • مَارَى
  • مِرْيَةٌ
  • مِرَاءٌ
    • تَوَافُقٌ > bak: و ف ق
    • قَبُولٌ > bak: ق ب ل
    • اِنْسِجَامٌ

TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER: 

Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir. Bu kelimelere günümüz Türkçesinde pek rastlanmaz. Daha çok Osmanlıca metinlerde görülmektedir.

Mümâret مُمَارَة Adavet edişmek, düşmanlık yapmak.
İmtirâ’ اِمْتِرَاء Şübhe etmek. Tereddüt.

ÂYETLER:

DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.

مَارَى : Fiil-III. 

18:22فَلَا تُمَارِ فِيهِمْ إِلَّا مِرَاءً ظَاهِرًا وَلَا تَسْتَفْتِ فِيهِمْ مِنْهُمْ أَحَدًا
Diyanet Meali:O hâlde, onlar hakkında (Kur’an’daki) apaçık tartışma(yı aktarmak)dan başka tartışmaya girme ve bunlar hakkında onlardan hiçbirine bir şey sorma.”
42:18أَلَا إِنَّ الَّذِينَ يُمَارُونَ فِي السَّاعَةِ لَفِي ضَلَالٍ بَعِيدٍ
Diyanet Meali:İyi bilin ki, Kıyamet günü hakkında tartışanlar derin bir sapıklık içindedirler.
53:12أَفَتُمَارُونَهُ عَلَىٰ مَا يَرَىٰ
Diyanet Meali:(Şimdi siz) gördüğü şey hakkında onunla tartışıyor musunuz? *
54:36وَلَقَدْ أَنْذَرَهُمْ بَطْشَتَنَا فَتَمَارَوْا بِالنُّذُرِ
Diyanet Meali:Andolsun, Lût onları bizim şiddetli azabımızla uyardı. Fakat onlar bu uyarıları kuşkuyla karşıladılar. *

تَمَارَىٰ : Fiil-VI. 

53:55فَبِأَيِّ آلَاءِ رَبِّكَ تَتَمَارَىٰ
Diyanet Meali:O hâlde Rabbi’nin nimetlerinin hangisinden şüphe ediyorsun (ey insan!). *

اِمْتَرٰى : Fiil-VIII. 

6:2ثُمَّ قَضَىٰ أَجَلًا وَأَجَلٌ مُسَمًّى عِنْدَهُ ثُمَّ أَنْتُمْ تَمْتَرُونَ
Diyanet Meali:(O öyle bir Rab’dır ki, sizi çamurdan yaratmış), sonra (her birinize) bir ecel tayin etmiştir. (Kıyametin kopması için) belirlenmiş bir ecel de O’nun katındadır. Siz ise hâlâ şüphe ediyorsunuz.
15:63قَالُوا بَلْ جِئْنَاكَ بِمَا كَانُوا فِيهِ يَمْتَرُونَ
Diyanet Meali:Dediler ki: “Evet, fakat biz sana (kavminin) şüphe etmekte olduğu azabı getirdik.” *
19:34ذَٰلِكَ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ قَوْلَ الْحَقِّ الَّذِي فِيهِ يَمْتَرُونَ
Diyanet Meali:Hakkında şüpheye düştükleri hak söze göre Meryem oğlu İsa işte budur. *
43:61وَإِنَّهُ لَعِلْمٌ لِلسَّاعَةِ فَلَا تَمْتَرُنَّ بِهَا وَاتَّبِعُونِ
Diyanet Meali:Şüphesiz o Kıyametin (kopacağının) bir bilgisidir. Artık onun hakkında asla şüphe etmeyin, bana uyun.
44:50إِنَّ هَٰذَا مَا كُنْتُمْ بِهِ تَمْتَرُونَ
Diyanet Meali:“İşte bu, şüphelenip durduğunuz şeydir!” *

مِرَاءٌ : İsim. 

18:22فَلَا تُمَارِ فِيهِمْ إِلَّا مِرَاءً ظَاهِرًا وَلَا تَسْتَفْتِ فِيهِمْ مِنْهُمْ أَحَدًا
Diyanet Meali:“O hâlde, onlar hakkında (Kur’an’daki) apaçık tartışma(yı aktarmak)dan başka tartışmaya girme ve bunlar hakkında onlardan hiçbirine bir şey sorma.”

مِرْيَةٌ : İsim. 

11:17فَلَا تَكُ فِي مِرْيَةٍ مِنْهُ إِنَّهُ الْحَقُّ مِنْ رَبِّكَ
Diyanet Meali:Ondan hiç şüphen olmasın. Şüphesiz o, Rabbin tarafından (bildirilmiş) gerçektir.
11:109فَلَا تَكُ فِي مِرْيَةٍ مِمَّا يَعْبُدُ هَٰؤُلَاءِ
Diyanet Meali:(Ey Muhammed!) Şunların taptıkları şeylerin batıl olduğu konusunda şüpheye düşme
22:55وَلَا يَزَالُ الَّذِينَ كَفَرُوا فِي مِرْيَةٍ مِنْهُ
Diyanet Meali: İnkâr edenler, o Kur’an’dan bir şüphe içinde kalırlar.
32:23وَلَقَدْ آتَيْنَا مُوسَى الْكِتَابَ فَلَا تَكُنْ فِي مِرْيَةٍ مِنْ لِقَائِهِ
Diyanet Meali:Andolsun, biz Mûsâ’ya Kitab’ı (Tevrat’ı) vermiştik. Sen de kitaba (Kur’an’a) kavuşma konusunda sakın şüphe içinde olma.
41:54أَلَا إِنَّهُمْ فِي مِرْيَةٍ مِنْ لِقَاءِ رَبِّهِمْ أَلَا إِنَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ مُحِيطٌ
Diyanet Meali:İyi bilin ki, onlar Rablerine kavuşma konusunda şüphe içindedirler. İyi bilin ki, O, her şeyi kuşatandır. *

مُمْتَرِينَ : İsim. İsm-i Fâil. İfti’âl Bâbı (VIII. Bâb). Kurallı Erkek Çoğul. Nasb / Cerr Hali. Tekili: مُمْتَرٌ

2:147الْحَقُّ مِنْ رَبِّكَ فَلَا تَكُونَنَّ مِنَ الْمُمْتَرِينَ
Diyanet Meali:Hak (ancak) Rabbindendir. Artık, sakın şüpheye düşenlerden olma! *
3:60الْحَقُّ مِنْ رَبِّكَ فَلَا تَكُنْ مِنَ الْمُمْتَرِينَ
Diyanet Meali:Hak Rabbindendir. O hâlde, sakın şüphe edenlerden olma. *
6:114يَعْلَمُونَ أَنَّهُ مُنَزَّلٌ مِنْ رَبِّكَ بِالْحَقِّ فَلَا تَكُونَنَّ مِنَ الْمُمْتَرِينَ
Diyanet Meali:(Kendilerine kitap verdiklerimiz de) onun, Rabbin katından hak olarak indirilmiş olduğunu bilirler. O hâlde, sakın şüphecilerden olma.
10:94لَقَدْ جَاءَكَ الْحَقُّ مِنْ رَبِّكَ فَلَا تَكُونَنَّ مِنَ الْمُمْتَرِينَ
Diyanet Meali:Andolsun ki, sana Rabbinden hak gelmiştir. O hâlde, sakın şüphe edenlerden olma!