خ ن س

KÖK HARFLER:  خ ن س

ANLAM: 

خَنَسَ : Geri çekilmek; geri durmak; geride kalmak; geri gitmek; kendini saklamak, gizlenmek, sinmek ve çekinmek.

AÇIKLAMA:

xx

DİĞER BAZI TÜREVLER:

خَنَسَ (geniş zamanlı يَخْنُسُ ve يَخْنِسُ mastar ismi  خُنُوسٌ ve خَنْسٌ): Geri çekildi; geri durdu; geri kaldı; geride kaldı; geri gitti; geri çekildi ya da geriledi; kendini sakladı, gizlendi ya da sindi ve çekindi.

خَنَسَ الْكَوْكَبُ : Yıldız geri gitti, geri döndü ya da gizlendi.

خَنَسَ عَنِ الْقَوْمِ : İnsanların gerisinde kaldı.

يَخْنِسُ الشَّيْطَانُ اِذَا سَمِعَ ذِكْرَ اللّٰهِ : Allah’ın (c.c.) bahsini duyduğunda Şeytan çekinir.

خَنَسَ بِهِ : Onunla uzaklaştı, bu yüzden görünmüyordu.

خَنَسَ الْاَنْفُ : Burun kemiği çöktü ve bu yüzden düzleşti.

خَنَسَتِ الْقَدَمُ : Ayaklar tabanın çukur kısmında düzleşti.

خَانِسٌ (çoğul hali خُنَّسٌ ) : Geri çekilen, geri kalan, geride kalan, çekilen, geri çekilen, gerileyen, (sinsi) kişi.

اَلْخُنَّسُ : Batarken çekildikleri veya kendilerini gizledikleri ya da gündüz gizlendikleri için yıldızlar; ya da ters yönde dönme ve çekilme; yörüngelerine döndükleri için gezegenler. Uzak oldukları için bu ismi alan birtakım yıldızlar.

تَخَنُّسٌ : İftira atma; çamur atma.

الخَنَّاسُ : Sinsi, şeytan.

KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ: 

Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.


Tür Adet Anlam Örnek
خَنَّاسٌ isim 1 Sinsi, şeytan. 114/4
خُنَّسٌ isim 1 Yıldızlar (Gece görünüp gündüz gizlendikleri için bu ad verilmiştir). 81/15

Toplam 2

BENZERLİKLER VE FARKLILIKLAR: 

Kök Harflerinin Yer Değişimi

Mahreci Benzeyen Kökler

TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER: 

Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir. Bu kelimelere günümüz Türkçesinde pek rastlanmaz. Daha çok Osmanlıca metinlerde görülmektedir.

Hannâs خَنَّاس Geri çekilerek veya büzülerek, sinerek fırsat bulunca vesvese vermek için dönüp gelen. Sinsi şeytan. Besmeleyi işitince kaçan, gaflete dalınca musallat olan şeytan.  Hannâsî
Hunnes خُنَّس Akıp akıp yuvalarına giden veya aynı yollarında gidip gelen yıldızlar.

ÂYETLER:

DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.

خَنَّاسٌ : İsim. Sıfat.

114:4 مِنْ شَرِّ الْوَسْوَاسِ الْخَنَّاسِ
Diyanet Meali: Sinsi vesvesecinin kötülüğünden…*

خُنَّسٌ : İsim. 

81:15 فَلَا أُقْسِمُ بِالْخُنَّسِ
Diyanet Meali: Andolsun, bir görünüp bir sinenlere…*