خ م ر

KÖK HARFLER:  خ م ر

ANLAM: 

خَمَرَ : Bir şeyi kaplamak, örtmek.

AÇIKLAMA:

xx

DİĞER BAZI TÜREVLER:

خَمَرَ (geniş zamanlı يَخْمُرُ mastar ismi  خَمْرٌ):

خَمَرَهُ : O şeyi kapladı ya da örttü.

خَمَرَ الشَّهَادَةَ : Delili gizledi.

خَمَرَ اَوْ اَخْمَرَ الرَّجُلَ : Adama içmesi için şarap verdi.

خَمَرَ الْعَجِينَ : Hamuru mayaladı.

خُمِرَ : Alkollüydü.

خَمِرَ (geniş zamanlı يَخْمَرُ ) : Gizlendi; kendini sakladı.

خَمْرٌ : Şarap; şaraplık üzüm; zihni bulandıran ya da belirsizleştiren her tür alkollü şey; üzümler.

خَمِيرٌ : Hamur veya maya.

خُمَارٌ : Sarhoşluk hali.

خِمَارٌ (çoğul hali خُمُرٌ ) : Bir kadının örtüsü; bir kadının başını örttüğü örtü; bir kişinin türbanı.

مَا شَمَّ خِمَارَكِ : Başına gelen.

KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ: 

Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.


 Tür Adet Anlam Örnek Açıklama
خَمْرٌ isim 6 Sarhoşluk verici şarap, içki 2/219
خُمُرٌ isim 1 Başörtüsü (çoğul) 24/31 Tekil: خِمَارٌ

Toplam 7


BENZERLİKLER VE FARKLILIKLAR: 

Kök Harflerinin Yer Değişimi

Mahreci Benzeyen Kökler

Benzer Manada Kelimeler

  • خَمْرٌ (a)
    • رَاحٌ > bak: ر و ح
    • مُدَامَةٌ > bak: د و م
    • نَبِيذٌ > bak: ن ب ذ
    • حِنْدَرِيسٌ
    • قَهْوَةٌ
  • خَمْرٌ (b)
  • خِمَارٌ

TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER: 

Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir. Bu kelimelerin bazılarına günümüz Türkçesinde pek rastlanmaz. Daha çok Osmanlıca metinlerde görülmektedir.

Hamr خَمْر Ekşi. Şarap. İçki olup sarhoşluk veren şey.
Hamûr خَمُور 1: Unun su veya başka sıvılarla yoğrulmuş durumu. 2: İyi pişmemiş (ekmek ve hamur işleri). 3: Öz, asıl, maya.
Mahmûr مَخْمُور 1: Sarhoşluğun sebep olduğu sersemlik içinde olan. 2: Uykudan sonra üzerinde sersemlik, ağırlık bulunan. 3: Süzgün, dalgın bakışlı (göz).
Tahmîr تَخْمِير Mayalandırma.
Muhmir مُخْمِر *Mayalayan, ekşiten.
Tahammür تَخَمُّر Mayalanmak. Ekşimek.
Mütehammir مُتَخَمِّر Tahammür eden, ekşiyen. Mayalanan.

Mahmur kelimesi, Arapçada “içkili, sarhoş” anlamına gelir. Hamr, “mayalanmış içki, şarap” manasındadır. (Nişanyan Sözlük) 

ÂYETLER:

DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.

خَمْرٌ : İsim. 

2:219 يَسْأَلُونَكَ عَنِ الْخَمْرِ وَالْمَيْسِرِ قُلْ فِيهِمَا إِثْمٌ كَبِيرٌ وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ
Diyanet Meali: Sana içkiyi ve kumarı sorarlar. De ki: “Onlarda hem büyük günah, hem de insanlar için (bazı zahirî) yararlar vardır. 
5:90 إِنَّمَا الْخَمْرُ وَالْمَيْسِرُ وَالْأَنْصَابُ وَالْأَزْلَامُ رِجْسٌ مِنْ عَمَلِ الشَّيْطَانِ
Diyanet Meali: (Aklı örten) içki (ve benzeri şeyler), kumar, dikili taşlar ve fal okları ancak, şeytan işi birer pisliktir. 
5:91 إِنَّمَا يُرِيدُ الشَّيْطَانُ أَنْ يُوقِعَ بَيْنَكُمُ الْعَدَاوَةَ وَالْبَغْضَاءَ فِي الْخَمْرِ وَالْمَيْسِرِ
Diyanet Meali: Şeytan, içki ve kumarla, ancak aranıza düşmanlık ve kin sokmak ister.
12:36 قَالَ أَحَدُهُمَا إِنِّي أَرَانِي أَعْصِرُ خَمْرًا
Diyanet Meali: Biri, “Ben rüyamda şaraplık üzüm sıktığımı gördüm” dedi. 
12:41 يَا صَاحِبَيِ السِّجْنِ أَمَّا أَحَدُكُمَا فَيَسْقِي رَبَّهُ خَمْرًا
Diyanet Meali: Ey zindan arkadaşlarım! (Rüyanızın yorumuna gelince,) biriniz efendisine şarap sunacak..
47:15 وَأَنْهَارٌ مِنْ خَمْرٍ لَذَّةٍ لِلشَّارِبِينَ
Diyanet Meali: İçenlere zevk veren şarap ırmakları… 

خُمُرٌ : İsim. Çoğul. Tekili: خِمَارٌ

24:31 وَلْيَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلَىٰ جُيُوبِهِنَّ
Diyanet Meali: Başörtülerini ta yakalarının üzerine kadar salsınlar.