خ ب ز

KÖK HARFLER:  خ ب ز

ANLAM: 

خَبَزَ : Ekmek yapmak.

AÇIKLAMA:

خُبْزٌ : Ekmek. Yüce Allah şöyle buyurmuştur: إِنِّي أرَانِي أَحْمِلُ فَوْقَ رَأْسِي خُبْزاً Rüyamda başımın üzerinde bir ekmek taşıdığımı görüyorum, (12/36).

خُبْزَةٌ : Bir مَلَّةٌ’nin, yani içinde ateş yakılan külün ve toprağın içine konup pişinceye kadar bırakılan şey (hamur).

خَبْزٌ : Ekmek (خُبْزٌ) edinmek, yoğurmak ve fırında, saçta veya tandırda pişirmek.

اِخْتَبَزْتُ: Onun خَبْزٌ yani ekmek edinilmesini, yoğrulup fırında, saçta ya da tandırda pişirilmesini istedim.

خِبَازَةٌ : Ekmekçilik sanatı, mesleği. 

Ayrıca sürücünün biçimi ekmek pişirene benzetilerek خَبْزٌ kelimesi “hayvanı şiddetli, sert biçimde sürmek” anlamında müsteâr olarak kullanılmıştır. (Müfredât)

DİĞER BAZI TÜREVLER:

خَبَزَ (geniş zaman يَخْبِزُ mastar ismi  خُبْزٌ):

خَبَزَ خُبْزًا : Ekmek yaptı ya da yoğurdu ya da pişirdi.

خَبَزَ الْقَوْمَ : İnsanları ekmekle doyurdu.

خُبْزٌ : Ekmek.

خُبْزَةٌ : Bir somun ekmek.

KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ: 

Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.


 Tür Adet Anlam Örnek
خُبْزٌ isim 1 Ekmek 12/36

Toplam 1

BENZERLİKLER VE FARKLILIKLAR: 

Yok.

TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER: 

Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir. Bu kelimelere günümüz Türkçesinde pek rastlanmaz. Daha çok Osmanlıca metinlerde görülmektedir.

Hubz خُبْز Ekmek.
Çoğul: Ahbâz
Hubza خُبْزَة Ekmek kırıntısı.
Habbâz خَبَّاز  Ekmekçi. Ekmek yapan veya satan kimse.
Mahbez مَخْبَز Ekmekçi dükkanı. Ekmekçi fırını. Çoğul: Mahâbiz

ÂYETLER:

DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.

خُبْزٌ : İsim.

12:36 وَقَالَ الْآخَرُ إِنِّي أَرَانِي أَحْمِلُ فَوْقَ رَأْسِي خُبْزًا
Diyanet Meali: Diğeri, “Ben de rüyamda başımın üzerinde bir ekmek taşıdığımı gördüm.” dedi.