KÖK HARFLER: ح و ت
ANLAM:
حَاتَ : (Kuş) bir şeyin çevresinde dolanmak.
AÇIKLAMA:
xx
DİĞER BAZI TÜREVLER:
حَاتَ (geniş zamanlı يَحُوتُ mastar ismi حُوتًا ve حَوَتَانًا):
حَاتَ الطَّائِرُ عَلَى الشَّىْءِ : Kuş çevresinde dolandı ya da etrafında döndü, ya da o şeyin çevresinde dolandı.
حُوتٌ : Balık veya büyük bir balık ( حِيتَانٌ = çoğul hali); balık burcu.
فَمُ الْحُوتِ : Güneybalığı takımyıldızının ağzındaki parlak yıldız.
KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ:
Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.
|
| Tür | Adet | Anlam | Örnek | Açıklama |
| حُوتٌ | isim | 5 | Balık | 18/63 | Çoğulu: حِيتَانٌ |
|
| Toplam | 5 |
|
|
|
TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER:
Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir. Bu kelimelere günümüz Türkçesinde pek rastlanmaz. Daha çok Osmanlıca metinlerde görülmektedir.
| Hût | حُوت | Büyük balık. |
ÂYETLER:
DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.
حُوتٌ : İsim. Çoğulu: حِيتَانٌ
| 7:163 | إِذْ تَأْتِيهِمْ حِيتَانُهُمْ يَوْمَ سَبْتِهِمْ شُرَّعًا |
| Diyanet Meali: | Zira tatil yaptıkları Cumartesi günü balıklar onlara akın akın geliyordu. |
| 18:61 | فَلَمَّا بَلَغَا مَجْمَعَ بَيْنِهِمَا نَسِيَا حُوتَهُمَا |
| Diyanet Meali: | Onlar iki denizin birleştiği yere varınca, balıklarını unuttular. |
| 18:63 | فَإِنِّي نَسِيتُ الْحُوتَ وَمَا أَنْسَانِيهُ إِلَّا الشَّيْطَانُ أَنْ أَذْكُرَهُ |
| Diyanet Meali: | Balığı unutmuşum. Doğrusu onu sana söylememi bana ancak şeytan unutturdu. |
| 37:142 | فَالْتَقَمَهُ الْحُوتُ وَهُوَ مُلِيمٌ |
| Diyanet Meali: | Böylece, Yûnus kendini kınayıp dururken balık onu yuttu. * |
| 68:48 | فَاصْبِرْ لِحُكْمِ رَبِّكَ وَلَا تَكُنْ كَصَاحِبِ الْحُوتِ إِذْ نَادَىٰ وَهُوَ مَكْظُومٌ |
| Diyanet Meali: | Sen, Rabbinin hükmüne sabret. Balık sahibi (Yûnus) gibi olma. Hani o, (balığın karnında) kederli bir hâlde Rabbine yakarmıştı. * |