KÖK HARFLER: د س و
ANLAM:
دَسَّى : (Kötü hareketini, kusurunu v.s.) gizlemek, örtmeye çalışmak, temize çıkarmaya çalışmak.
AÇIKLAMA:
Yüce Allah şöyle buyurmuştur: وَقَدْ خَابَ مَنْ دَسَّاهَا : Onu kirletip gömen de ziyan etmiştir (91/10). Yani “nefsi zorla günahlar içine sokan…” Burada دَسَّسَهَا fiilinde iki س harfinden biri ي harfi ile değiştirilmiştir. Bu bakımdan aslı تَظَنَّنْتُ şeklinde olan تَظَنَّيْتُ fiiline benzer. (Müfredât)
DİĞER BAZI TÜREVLER:
دَسَا (geniş zaman يَدْسُو mastar isim دَسْوٌ ve دَسْوَةٌ): Örtündü, gizlendi.
دَسَا فُلَانٌ: Falan kişi azdı, bozuldu.
دَسَا الشَّيْئُ: Bir şey eksildi, büyümedi, bodur oldu.
دَسّٰى (geniş zaman يُدَسِّى mastar isim تَدْسِيَة): (Kötü hareketini, kusurunu v.s.) gizledi, örtmeye çalıştı, temize çıkarmaya çalıştı.
دَسَّى عَنْهُ: Gizlice haber götürdü.
تَدَسَّى: Azdı, bozuldu.
KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ:
Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.
|
| Tür | Adet | Anlam | Örnek |
| دَسَّى | fiil-II | 1 | (Kötü hareketini, kusurunu v.s.) gizledi, örtmeye çalıştı, temize çıkarmaya çalıştı. | 91/10 |
|
| Toplam | 1 |
|
|
AÇIKLAMA:
Bu fiilin aslının, دَسَّسَ olması da caizdir. O takdirde üç س ‘den biri ى ‘ya ibdal edilmiş olur. “Çok gizli tutmak, kusurunu açığa vermemek” manasına gelir.
TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER:
Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir. Bu kelimelere günümüz Türkçesinde pek rastlanmaz. Daha çok Osmanlıca metinlerde görülmektedir.
| Tedsiye | تَدْسِيَة | Gizleme, azdırma. |
ÂYETLER:
DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.
دَسَّى : Fiil-II.
| 91:10 | وَقَدْ خَابَ مَنْ دَسَّاهَا |
| Diyanet Meali: | Onu kötülüklere gömüp kirleten kimse de ziyana uğramıştır.* |