KÖK HARFLER:  ب ت ر

ANLAM: 

بَتَرَ : Yarmak, koparmak. Tamamen, büsbütün kesip koparmak.

AÇIKLAMA:

بَتَر kelimesi, “saçın ve uzuvların kesilmesi” anlamındaki بَتَكَ kelimesine yakın anlamdadır fakat bu kelime “kuyruğu kesmek” ile ilgili kullanılır. Sonradan “soyun kesilmesi” anlamında kullanılmış ve “öldüğünde kendisine halef olacak, kendisini takip edecek bir evladı, soyu olmayan kimseye” فُلاَنٌ أبْتَرُ denmiştir.

رَجُلٌ أَبْتَرُ ve رَجُلٌ أُبَاتِر : Hayırda adı sanı anılmayan, kendisinden bahsedilmeyen kişiye denir. Özellikle رَجُلٌ أُبَاتِرُ akrabalık ilişkilerini, bağlarını kesen kişidir. 

Benzetme yapılarak, Allahın adının anılmadığı hutbeye (söze) خُطْبَةٌ بَتْرَاءُ denilmiştir. Böyle denmesinin nedeni Allah Resulünün (s.a.v.) şu hadisidir: كُلُّ أَمْرٍ لاَ يُبْدَأُ فِيهِ بِذِكْرِ اللهِ فَهُوَ أبْتَرُ Allah’ın adıyla başlamayan her iş ebterdir.

Yüce Allah’ın: إِنَّ شَانِئَكَ هُوَ اْلاَبْتَرُ Şüphesiz sana buğzeden, soyu kesik olanın ta kendisidir (108/3) sözünde geçen أَبْتَر kelimesi ise, “adı kesilecek, kendisinden bahsedilmeyecek, anılmayacak” anlamındadır. Çünkü onlar, Hz. Muhammed’in (s.a.v.) erkek çocuğu olmadığından dolayı, ömrünü tamamlayınca, adı, sanı yok olup gidecektir, diye düşünmüşlerdir. Yüce Allah, burada, asıl ona kin besleyenin adı, sanının yok olup gideceğine dikkat çekmiştir. Allah Rasulüne (s.a.v.) gelince, onun durumu, Yüce Allah’ın وَرَفَعْنَا لَكَ ذِكْرَكَ Senin adını yüceltmedik mi? (94/4)sözünde vasfettiği şekildedir. Çünkü yüce Allah onu müminlerin babası yapmış ve ona, kendisine ve hak dinine tabi olacak insanlar nasip etmiştir. Hz. Ali (r.a.) bu anlama şöyle işaret etmiştir: اَلْعُلَمَاءُ بَاقُونَ مَا بَقِيَ الدَّهْرُ ، أعْيَانُهُمْ مَفْقُودَةٌ، وَآثَارُهُمْ فِي اْلقُلوُبِ مَوْجُودَةٌ Âlimler, zaman durdukça bakidirler, kendileri yitip giderler, eserleri ise, daima gönüllerde mevcuttur. Bu, Peygamberin (s.a.v.) izinden giden âlimler için böyle ise, bizzat kendisinin makamı ne kadar yüce olur, düşünülsün; çünkü onun adını Yüce Allah yüceltmiş ve kendisini peygamberlerin sonuncusu kılmıştır. Salât-u selâmın en üstünü O’nun ve diğerlerinin üzerine olsun.

DİĞER BAZI TÜREVLER:

بَتَرَ (geniş zaman يَبْتُرُ mastar isim بَتْرٌ): Yardı veya kopardı; tamamen veya büsbütün kesip kopardı.

بَتَرَهُ veya اَبْتَرَهُ : Kendi kuyruğunu kesti.

بَتَرَ رِحْمَهُ : İlişki bağlarını kopardı.

اَبْتَرُ : Anlamları: (1) Kuyruğu kesilmiş bir hayvan; (2) kısa kuyruklu bir yılan; (3) ihtiyaçlı veya yoksul; (4) yetersiz, eksik, kusurlu; (5) kayba uğramış; (6) tüm iyiliklerden ve zenginliklerden yoksun bırakılmış kişi; hayırsız, kendisinden hayır gelmeyen kişi; (7) evladı olmama veya erkek çocuğu olmama.