KÖK HARFLER:  ب ت ك

ANLAM: 

بَتَكَ : Bir şeyi yarmak, kökünden büsbütün ayırmak, koparmak.

AÇIKLAMA:

بَتْكٌ kelimesi بَتٌّ kelimesine yakın anlamlıdır. Fakat بَتْكٌ kelimesi “uzuvların ve saçın kesilmesi” ile ilgili kullanılır. Mesela “saçını, kulağını kesti” anlamında بَتَكَ شعْرَهُ وَأُذُنَهُ denir.

Yüce Allah şöyle buyurmuştur: فَلَيُبَتِّكُنَّ آذَانَ اْلأَنْعَامِ Davarların kulaklarını yaracaklar (4/119). Uzuvları kesen keskin kılıç anlamına gelen سَيْفٌ بَاتِكٌ kullanımı buradan gelir.

بََتّكْتُ الشَّعْرَ : Saçtan kesilmiş bir pare, tutam aldım.

بَتْكَة : tutulup çekilen ve kökünden koparılan bir pare, kesinti. Çoğulu بِتَك şeklinde gelir. 

بَتٌّ kelimesi ise, “bir ipin ya da bağın koparılması” ile ilgili kullanılır. Mesela “Kadın dönüşü olmayan ve aralarını ayıran kesin bir boşanma ile boşandı anlamında طُلِّقَتِ الْمرَأةُ بَتَّةً وَبَتْلَةً denir. بَتَتُّ اْلحُكْمَ بَيْنَهُمَا : O ikisinin arasında kesin hüküm verdim, sözü de bu köktendir.

بَشَكٌ  kelimesi de bunun gibidir. Elbise veya bez parçasının kesilmesiyle ilgili kullanılır. Ayrıca süratli dişi deve ile ilgili kullanılır. Bu manada نَاقَةٌ بُشْكَى denir. Bunun nedeni, onun ön ayaklarının, sürat yönünden dokumacının eline benzetilmesidir. 

DİĞER BAZI TÜREVLER:

بَتَكَ (geniş zaman يَبْتِكُ ve يَبْتُكُ mastar isim بَتْكٌ):

بَتَكَهُ : O şeyi yardı veya kökünden büsbütün ayırdı; onu kopardı.