KÖK HARFLER: ذ ر و
ANLAM:
ذَرَا : (Rüzgar) bir şeyi yükseltmek, o şeyi taşımak, o şeyi saçıp savurmak. (Bir şey) rüzgarda uçup gitmek, savrulmak. Uçurmak, dağıtmak, savurmak.
AÇIKLAMA:
xx
DİĞER BAZI TÜREVLER:
ذَرَا (geniş zaman يَذُورُ mastar isim ذَوْرًا) ve ذَرَتْهُ الرِّيحُ (geniş zaman تَذْرُوهُ) : Rüzgar o şeyi yükseltti, o şeyi taşıdı, o şeyi saçıp savurdu.
ذَرَا الشَّىْءُ : O şey rüzgarda uçup gitti ya da savruldu.
ذَرَوْتُ الْحِنْطَةَ : Buğdayı savurdum.
ذَرَا الْاَرْضَ : Tohumları savurarak toprağı ekti.
اَلذَّارِيَاتُ : Savuran veya dağıtan rüzgarlar; ya da doğurgan kadınlar, çünkü onlar çocuk saçarlar; yaratılan varlıkların, meleklerin ve diğerlerinin saçılma sebepleri.
وَالذَّارِيَاتِ ذَرْوًا : Tozu dumana katıp savuran (rüzgar)lara. ذَرْوًا (mastar isim): Anlamın pekiştirilmesi için kullanılmıştır (51:1).
KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ:
Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.
| Tür | Adet | Anlam | Örnek | |
| ذَرَا | fiil-I | 1 | Uçurdu, dağıttı, savurdu | 18/45 |
| ذَارِيَةٌ | isim | 1 | Tozu toprağı havalandırıp dağıtan, saçıp savuran rüzgâr (çoğul) | 51/1 |
| ذَرْوٌ | isim | 1 | Uçurmak, dağıtmak, savurmak | 51/1 |
| Toplam | 3 |
TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER:
Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir. Bu kelimelerin bazılarına günümüz Türkçesinde pek rastlanmaz. Daha çok Osmanlıca metinlerde görülmektedir.
| Zâriyât | ذَارِيَات | Kırıp ufalayan, toz duman edip götüren kuvvetler. |
| İzrâ’ | إِذْرَاء | Methetme. |
| Zirve | ذِرْوَة | En üst nokta. |
ÂYETLER:
DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.
ذَرَا : Fiil-I.
| 18:45 | كَمَاءٍ أَنْزَلْنَاهُ مِنَ السَّمَاءِ فَاخْتَلَطَ بِهِ نَبَاتُ الْأَرْضِ فَأَصْبَحَ هَشِيمًا تَذْرُوهُ الرِّيَاحُ |
| Diyanet Meali: | (Dünya hayatı), gökten indirdiğimiz yağmur gibidir ki, onun sebebiyle yeryüzünün bitkileri boy verip birbirine karışırlar. Fakat bütün bu canlılık sonunda rüzgârın savurduğu kuru bir çer çöpe döner. |
ذَارِيَاتٌ : İsim. Kurallı Bayan Çoğul. Tekili: ذَارِيَةٌ
| 51:1 | وَالذَّارِيَاتِ ذَرْوًا |
| Diyanet Meali: | Tozutup savuranlara..* |
ذَرْوٌ : İsim.
| 51:1 | وَالذَّارِيَاتِ ذَرْوًا |
| Diyanet Meali: | Tozutup savuranlara..* |