KÖK HARFLER: ق ن و
ANLAM:
قَنَا: (Bir renk) kırmızılaşmak, kızıllaşmak. (Para vb) toplamak ve kendine almak. Malı ticaret için değil, kendi için edinmek. (Ayrıca aşağıdaki kökte yer alan anlamlar bu köke de ait olabilir.)
AÇIKLAMA:
Bir çok sözlükte bu madde aşağıdaki madde ile birlikte ele alınmıştır. Fakat pek çok kaynak Kur’an’da geçen kökler olarak bu iki maddeyi birbirinden ayırmıştır. Biz de arada tam bir ayrım görememekle birlikte iki maddeyi ayrı yazmayı uygun gördük.
DİĞER BAZI TÜREVLER:
xx
KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ:
Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.
|
| Tür | Adet | Anlam | Örnek | Açıklama |
| قِنْوَانٌ | isim | 1 | Hurma salkımı (Çoğul). | 6/99 | Tekili: قِنْوٌ |
|
| Toplam | 1 |
|
|
|
TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER:
Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir. Bu kelimelerin bazılarına günümüz Türkçesinde pek rastlanmaz. Daha çok Osmanlıca metinlerde görülmektedir.
| Kanât | قَنَاة | Yeraltına döşenmiş olan künk. Küçük kanal, su borusu. | Çoğulu: Kanevât |
| Kanal | ——— | Bazı bölgeleri sulamak, kurutmak amacıyla veya gemilerin işlemesine elverişli, insan eliyle açılmış su yolu. |
|
Kanal kelimesi dilimize Fransızca veya Venedikçeden geçmiştir ama bu kelime bu dillere Eski Yunanca yolu ile bir Sami dilinden gelmiştir. Arapçadaki kanâ(t) (قَنَاة) kelimesi de bu kökten gelmektedir. (Nişanyan Sözlük)
ÂYETLER:
DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.
قِنْوَانٌ : İsim. Çoğul. Tekili: قِنْوٌ
| 6:99 | وَمِنَ النَّخْلِ مِنْ طَلْعِهَا قِنْوَانٌ دَانِيَةٌ وَجَنَّاتٍ مِنْ أَعْنَابٍ |
| Diyanet Meali: | Hurma ağacının tomurcuğunda da aşağıya sarkmış salkımlar, üzüm bahçeleri… |