ع و ذ

KÖK HARFLER: ع و ذ

ANLAM: 

عَاذَ : Birisinin korumasını veya muhafazasını istemek. Birisine sığınmak; bir şeyden korunmak için ona güvenmek.

AÇIKLAMA:

xx

DİĞER BAZI TÜREVLER:

عَاذَ (geniş zaman يَعُوذُ mastar isim عِيَاذٌ ve مَعَاذٌ vb.) ve اِسْتَعَاذَ ve تَعَوَّذَ:

اِسْتَعَاذَ بِهِ وَ تَعَوَّذَ بِهِ وَ عَاذَ بِهِ مِنْ كَذَا : Onun korumasını veya muhafazasını istedi, ona sığındı; böyle bir şeyden korunmak için ona güvendi.

اِنِّى اَعُوذُ بِالرَّحْمَانِ : Rahman’a sığınırım (19:18).

قَالَ مَعَاذَ اللّٰهِ : Allah’a sığınırım, dedi (12:23).

عَاذَ بِالْعَظْمِ : O şey (et) kemiğe yapıştı.

عَوَّذْتُهُ بِاللّٰهِ مِنْ كَذَا : Ona şöyle dedim: اُعِيذُكَ بِاللّٰهِ yani onu Allah’ın korumasına bıraktım ya da ona, “seni Allah’ın c.c. korumasına bırakırım” dedim.

KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ: 

Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.


TürAdetAnlamÖrnek
عَاذَfiil-I10Sığındı114/1
أَعَاذَfiil-IV1Sığındırdı, sığınmasını temin etti3/36
اِسْتَعَاذَisim4Sığınmayı talep etti, sığınmaya çalıştı41/36
مَعَاذٌisim2Sığınmak12/79

Toplam17

BENZERLİKLER VE FARKLILIKLAR: 

Mahreci Benzeyen Kökler

Benzer Manada Kelimeler

Zıt Manada Kelimeler

TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER: 

Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir. Bu kelimelerin bazılarına günümüz Türkçesinde pek rastlanmaz. Daha çok Osmanlıca metinlerde görülmektedir.

Avz (Avez)عَوْذSığınma.
İyâzعِيَاذSığınma.
MeâzمَعَاذSığınma. Sığınacak yer.
EûzüأَعُوذُSığınırım.Eûzubillâh
NeûzüنَعُوذُSığınırız.Neûzubillah
Maâzallahمَعَاذَ اللهAllaha sığındık. 
Taavvüzتَعَوُّذ“Euzubillah” demek.
Müteavvizمُتَعَوِّذİstiaze eden, Allah’a (C.C.) sığınan.
İstiâzeاِسْتِعَاذَة“Euzü besmele” okuyarak Allah’a sığınmak.

ÂYETLER:

DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.

عَاذَ : Fiil-I. 

2:67قَالُوا أَتَتَّخِذُنَا هُزُوًا قَالَ أَعُوذُ بِاللَّهِ أَنْ أَكُونَ مِنَ الْجَاهِلِينَ
Diyanet Meali:Onlar da, “Sen bizimle eğleniyor musun?” demişlerdi. Mûsâ, “Kendini bilmez cahillerden olmaktan Allah’a sığınırım” demişti.
11:47قَالَ رَبِّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ أَنْ أَسْأَلَكَ مَا لَيْسَ لِي بِهِ عِلْمٌ
Diyanet Meali:Nûh, “Rabbim! Şüphesiz ben senden hakkında bilgim olmayan şeyi istemekten sana sığınırım…” dedi.
19:18قَالَتْ إِنِّي أَعُوذُ بِالرَّحْمَٰنِ مِنْكَ إِنْ كُنْتَ تَقِيًّا
Diyanet Meali:Meryem, “Senden, Rahmân’a sığınırım. Eğer Allah’tan çekinen biri isen (bana kötülük etme)” dedi. *
23:97وَقُلْ رَبِّ أَعُوذُ بِكَ مِنْ هَمَزَاتِ الشَّيَاطِينِ
Diyanet Meali:De ki: “Ey Rabbim! Şeytanların vesveselerinden sana sığınırım.” *
23:98وَأَعُوذُ بِكَ رَبِّ أَنْ يَحْضُرُونِ
Diyanet Meali:“Ey Rabbim! Onların benim yanımda bulunmalarından da sana sığınırım.” *
40:27إِنِّي عُذْتُ بِرَبِّي وَرَبِّكُمْ مِنْ كُلِّ مُتَكَبِّرٍ لَا يُؤْمِنُ بِيَوْمِ الْحِسَابِ
Diyanet Meali:“Ben, hesap gününe inanmayan her kibirliden, benim de Rabbim sizin de Rabbiniz olan Allah’a sığınırım.”
44:20وَإِنِّي عُذْتُ بِرَبِّي وَرَبِّكُمْ أَنْ تَرْجُمُونِ
Diyanet Meali:“Şüphesiz ki ben, beni taşlamanızdan, benim de Rabbim, sizin de Rabbiniz olan Allah’a sığındım.” *
72:6وَأَنَّهُ كَانَ رِجَالٌ مِنَ الْإِنْسِ يَعُوذُونَ بِرِجَالٍ مِنَ الْجِنِّ
Diyanet Meali:“Doğrusu insanlardan bazı kimseler, cinlerden bazılarına sığınırlardı da, (cinler onların taşkınlıklarını artırırlardı.)”
113:1قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَقِ
Diyanet Meali:De ki: “Sabah aydınlığının Rabbine sığınırım.” *
114:1قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاسِ
Diyanet Meali:De ki: “İnsanların Rabbine sığınırım.” *

أَعَاذَ :  Fiil-IV. 

3:36وَإِنِّي أُعِيذُهَا بِكَ وَذُرِّيَّتَهَا مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ
Diyanet Meali:“Onu ve soyunu kovulmuş şeytandan senin korumana bırakıyorum.”

اِسْتَعَاذَ : Fiil-X.

7:200وَإِمَّا يَنْزَغَنَّكَ مِنَ الشَّيْطَانِ نَزْغٌ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ
Diyanet Meali:Eğer şeytandan bir kışkırtma seni dürterse, hemen Allah’a sığın.
16:98فَإِذَا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ
Diyanet Meali:Kur’an okuduğun zaman, kovulmuş şeytandan Allah’a sığın. *
40:56إِنْ فِي صُدُورِهِمْ إِلَّا كِبْرٌ مَا هُمْ بِبَالِغِيهِ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ
Diyanet Meali:Onların kalplerinde ancak bir büyüklük taslama vardır. Onlar, tasladıkları büyüklüğe asla ulaşmazlar. Sen Allah’a sığın.
41:36وَإِمَّا يَنْزَغَنَّكَ مِنَ الشَّيْطَانِ نَزْغٌ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ
Diyanet Meali:Eğer şeytandan gelen kötü bir düşünce seni dürtecek olursa, hemen Allah’a sığın.

مَعَاذٌ : İsim. 

12:23قَالَ مَعَاذَ اللَّهِ إِنَّهُ رَبِّي أَحْسَنَ مَثْوَايَ
Diyanet Meali:O ise, “Allah’a sığınırım, çünkü o (kocan) benim efendimdir, bana iyi baktı…” dedi.
12:79قَالَ مَعَاذَ اللَّهِ أَنْ نَأْخُذَ إِلَّا مَنْ وَجَدْنَا مَتَاعَنَا عِنْدَهُ
Diyanet Meali:Yûsuf, “Malımızı yanında bulduğumuz kimseden başkasını tutmaktan Allah’a sığınırız.” dedi.