KÖK HARFLER: ع ت د
ANLAM:
عَتُدَ : Bir şeyin eli kulağında olmak. Hazır, hazırlıklı olmak. İri, büyük veya hacimli olmak.
AÇIKLAMA:
xx
DİĞER BAZI TÜREVLER:
عَتُدَ (geniş zaman يَعْتُدُ mastar isim عَتَادٌ):
عَتُدَ الشَّىْءَ : O şeyin eli kulağındaydı, hazırdı, hazırlıklıydı ya da o hale geldi; o şey iriydi, büyüktü veya hacimliydi ya da o hale geldi.
اَعْتَدَهُ : O şeyi hazır etti ya da o şeyi hazırladı.
عَتِيدٌ : Hazır, eli kulağında; yakın; hacimli, büyük veya iri.
KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ:
Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.
|
| Tür | Adet | Anlam | Örnek |
| أَعْتَدَ | fiil-IV | 14 | Hazırladı | 4/18 |
| عَتِيدٌ | isim | 2 | Hazırlanmış, hazır | 50/23 |
|
| Toplam | 16 |
|
|
TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER:
Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir. Bu kelimelere günümüz Türkçesinde pek rastlanmaz. Daha çok Osmanlıca metinlerde görülmektedir.
| Atîd | عَتِيد | Tedarik olunmuş. Hazır ve müheyya. |
| Atîde | عَتِيدَة | Elbise sandığı. |
ÂYETLER:
DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.
أَعْتَدَ : Fiil-IV.
| 4:18 | أُولَٰئِكَ أَعْتَدْنَا لَهُمْ عَذَابًا أَلِيمًا |
| Diyanet Meali: | Bunlar için ahirette elem dolu bir azap hazırlamışızdır. |
| 4:37 | وَأَعْتَدْنَا لِلْكَافِرِينَ عَذَابًا مُهِينًا |
| Diyanet Meali: | Biz de o nankörlere alçaltıcı bir azap hazırlamışızdır. |
| 4:151 | أُولَٰئِكَ هُمُ الْكَافِرُونَ حَقًّا وَأَعْتَدْنَا لِلْكَافِرِينَ عَذَابًا مُهِينًا |
| Diyanet Meali: | İşte onlar gerçekten kâfirlerdir. Biz de kâfirlere alçaltıcı bir azap hazırlamışızdır. |
| 4:161 | وَأَعْتَدْنَا لِلْكَافِرِينَ مِنْهُمْ عَذَابًا أَلِيمًا |
| Diyanet Meali: | İçlerinden inkâr edenlere de acı bir azap hazırladık. |
| 12:31 | أَرْسَلَتْ إِلَيْهِنَّ وَأَعْتَدَتْ لَهُنَّ مُتَّكَأً |
| Diyanet Meali: | (Kadın, bunların dedikodularını işitince) haber gönderip onları çağırdı. (Ziyafet düzenleyip) onlar için oturup yaslanacakları yer hazırladı. |
| 17:10 | وَأَنَّ الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ أَعْتَدْنَا لَهُمْ عَذَابًا أَلِيمًا |
| Diyanet Meali: | (Gerçekten bu Kur’an) ahirete inanmayanlar için elem dolu bir azap hazırladığımızı (müjdeler). * |
| 18:29 | إِنَّا أَعْتَدْنَا لِلظَّالِمِينَ نَارًا أَحَاطَ بِهِمْ سُرَادِقُهَا |
| Diyanet Meali: | Biz zalimlere öyle bir ateş hazırladık ki, onun alevden duvarları kendilerini çepeçevre kuşatmıştır. |
| 18:102 | إِنَّا أَعْتَدْنَا جَهَنَّمَ لِلْكَافِرِينَ نُزُلًا |
| Diyanet Meali: | Biz cehennemi kâfirlere konak olarak hazırladık. |
| 25:11 | بَلْ كَذَّبُوا بِالسَّاعَةِ وَأَعْتَدْنَا لِمَنْ كَذَّبَ بِالسَّاعَةِ سَعِيرًا |
| Diyanet Meali: | Hayır, onlar Kıyameti de yalanladılar. Biz ise o Kıyameti yalanlayanlara çılgın bir cehennem ateşi hazırlamışızdır. * |
| 25:37 | وَجَعَلْنَاهُمْ لِلنَّاسِ آيَةً وَأَعْتَدْنَا لِلظَّالِمِينَ عَذَابًا أَلِيمًا |
| Diyanet Meali: | Onları insanlara bir ibret yaptık ve zalimlere elem dolu bir azap hazırladık. |
| 33:31 | نُؤْتِهَا أَجْرَهَا مَرَّتَيْنِ وَأَعْتَدْنَا لَهَا رِزْقًا كَرِيمًا |
| Diyanet Meali: | (İçinizden kim Allah’a ve Resûlüne itaat eder ve salih bir amel işlerse), ona mükâfatını iki kat veririz. Biz, ona bereketli bir rızık hazırlamışızdır. |
| 48:13 | وَمَنْ لَمْ يُؤْمِنْ بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ فَإِنَّا أَعْتَدْنَا لِلْكَافِرِينَ سَعِيرًا |
| Diyanet Meali: | Kim Allah’a ve Peygambere inanmazsa bilsin ki, şüphesiz biz, inkârcılar için alevli bir ateş hazırladık. * |
| 67:5 | وَجَعَلْنَاهَا رُجُومًا لِلشَّيَاطِينِ وَأَعْتَدْنَا لَهُمْ عَذَابَ السَّعِيرِ |
| Diyanet Meali: | Onları şeytanlara atılan taşlar yaptık ve (ahirette de) onlara alevli ateş azabını hazırladık. |
| 76:4 | إِنَّا أَعْتَدْنَا لِلْكَافِرِينَ سَلَاسِلَ وَأَغْلَالًا وَسَعِيرًا |
| Diyanet Meali: | Şüphesiz biz, kâfirler için zincirler, demir halkalar ve alevli bir ateş hazırladık. * |
عَتِيدٌ : İsim.
| 50:23 | وَقَالَ قَرِينُهُ هَٰذَا مَا لَدَيَّ عَتِيدٌ |
| Diyanet Meali: | Beraberindeki (melek) şöyle der: “İşte bu yanımdaki hazır.” * |
| 50:18 | مَا يَلْفِظُ مِنْ قَوْلٍ إِلَّا لَدَيْهِ رَقِيبٌ عَتِيدٌ |
| Diyanet Meali: | İnsan hiçbir söz söylemez ki onun yanında (yaptıklarını) gözetleyen (ve kaydeden) hazır bir melek bulunmasın. * |