KÖK HARFLER: ع ب ث
ANLAM:
عَبَثَ : Bir şeyi başka bir şeye boca etmek ya da karıştırmak.
عَبِثَ : Eğlenmek, kendini eğlemek, oyalanmak; faydasız işleri birbirine katmak; gereksiz ve faydasız bir şey yapmak.
AÇIKLAMA:
xx
DİĞER BAZI TÜREVLER:
عَبَثَ (geniş zaman يَعْبِثُ mastar isim عَبْثٌ):
عَبَثَ الشَّىْءَ بِالشَّىْءِ : Bir şeyi başka bir şeye boca etti ya da karıştırdı.
عَبِثَ (geniş zaman يَعْبَثُ mastar isim عَبَثٌ): Eğlendi, kendini eğledi ya da oyalandı; faydasız işleri birbirine kattı; gereksiz ve faydasız bir şey yaptı.
فَعَلَ ذٰلِكَ عَبَثًا : Faydasızca o şeyi yaptı; kendine hiçbir yararı olmayan bir şey yaptı.
KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ:
Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.
|
| Tür | Adet | Anlam | Örnek |
| عَبِثَ | fiil-I | 1 | Oyun oynadı, lüzumsuz/boş şeylerle oyalandı | 26/128 |
| عَبَثٌ | isim | 1 | Boş, lüzumsuz | 23/115 |
|
| Toplam | 2 |
|
|
BENZERLİKLER VE FARKLILIKLAR:
Kök Harflerinin Yer Değişimi
Mahreci Benzeyen Kökler
Benzer Manada Kelimeler
- عَبَثَ
- عَبَثًا
Zıt Manada Kelimeler
TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER:
Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir. Bu kelimelerin bazılarına günümüz Türkçesinde pek rastlanmaz. Daha çok Osmanlıca metinlerde görülmektedir.
| Abes | عَبَث | Gereksiz, lüzumsuz, yersiz, boş. |
| Âbis | عَابِث | Alaycı, saygısız. |
| Abesiyyûn | عَبَثِيُّون | Kainatın ve hadiselerin başı boş, faydasız ve gayesiz, kendi kendine, Haliksız olduğuna inanmak isteyen batıl yoldaki felsefeciler. |
| Abesiyyât | عَبَثِيَّات | Faydasız ve boş şeyler. |
ÂYETLER:
DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.
عَبِثَ : Fiil-I.
| 26:128 | أَتَبْنُونَ بِكُلِّ رِيعٍ آيَةً تَعْبَثُون |
| Diyanet Meali: | “Siz her yüksek yere bir alamet bina yapıp boş şeylerle eğleniyor musunuz?” * |
عَبَثٌ : İsim.
| 23:115 | أَفَحَسِبْتُمْ أَنَّمَا خَلَقْنَاكُمْ عَبَثًا وَأَنَّكُمْ إِلَيْنَا لَا تُرْجَعُونَ |
| Diyanet Meali: | “Siz her yüksek yere bir alamet bina yapıp boş şeylerle eğleniyor musunuz?” * |