ز ي ت

KÖK HARFLER: ز ي ت

ANLAM: 

زَاتَ : Birisini zeytinle beslemek, ona zeytinyağı sürmek.

AÇIKLAMA:

xx

DİĞER BAZI TÜREVLER:

زَاتَ (geniş zaman يَزِيتُ mastar isim زَيْتٌ):

زَاتَهُ : Ona zeytinyağ (زَيْتٌ) sürdü; onu zeytinle besledi.

زَيْتٌ : Yağ veya zeytinin en önemli unsuru; her tür yağ.

زَيْتُونٌ : Zeytin ağaçları, zeytin meyveleri.

زَيْتُونَةٌ :  (Tekil) Bir zeytin ağacı, bir zeytin tanesi.

KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ: 

Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.


 Tür Adet Anlam Örnek
زَيْتٌ isim 1 Zeytinyağı 24/35
زَيْتُونٌ isim 5 Zeytin ağacı, zeytin meyvesi 6/99
زَيْتُونَةٌ isim 1 Bir zeytin ağacı, bir zeytin tanesi 24/35

Toplam 7

BENZERLİKLER VE FARKLILIKLAR: 

Yok.

TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER: 

Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir. Bu kelimelerin bazılarına günümüz Türkçesinde pek rastlanmaz. Daha çok Osmanlıca metinlerde görülmektedir.

Zeyt زَيْت Zeytinyağı. Yağ. Çoğul: Züyût
Zeytûn (Zeytin) زَيْتُون Zeytin. Zeytûnî, Zeytûniyye
Zeyyât زَيَّات Zeytinyağı satan.

ÂYETLER:

DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.

زَيْتٌ : İsim. 

24:35 يَكَادُ زَيْتُهَا يُضِيءُ وَلَوْ لَمْ تَمْسَسْهُ نَارٌ
Diyanet Meali: Bu ağacın yağı, ateş dokunmasa bile neredeyse aydınlatacak (kadar berrak)tır.

زَيْتُونٌ : İsim.

6:99 وَجَنَّاتٍ مِنْ أَعْنَابٍ وَالزَّيْتُونَ وَالرُّمَّانَ مُشْتَبِهًا وَغَيْرَ مُتَشَابِهٍ
Diyanet Meali: …üzüm bahçeleri, zeytin ve nar (çıkarırız): (Her biri) birbirine benzer ve (her biri) birbirinden farklı.
6:141 وَالنَّخْلَ وَالزَّرْعَ مُخْتَلِفًا أُكُلُهُ وَالزَّيْتُونَ وَالرُّمَّانَ
Diyanet Meali: …ürünleri çeşit çeşit hurmalıkları ve ekinleri, zeytini ve narı …
16:11 يُنْبِتُ لَكُمْ بِهِ الزَّرْعَ وَالزَّيْتُونَ وَالنَّخِيلَ وَالْأَعْنَابَ
Diyanet Meali: Allah o su ile size; ekin, zeytin, hurma ağaçları, üzümler … bitirir. 
80:29 وَزَيْتُونًا وَنَخْلًا
Diyanet Meali: Zeytinler, hurmalıklar..*
95:1 وَالتِّينِ وَالزَّيْتُونِ
Diyanet Meali: Tîn’e ve zeytûn’a andolsun. *

زَيْتُونَةٌ : İsim. 

24:35 يُوقَدُ مِنْ شَجَرَةٍ مُبَارَكَةٍ زَيْتُونَةٍ لَا شَرْقِيَّةٍ وَلَا غَرْبِيَّةٍ
Diyanet Meali: Mübarek bir ağaçtan, ne doğuya, ne de batıya ait olan zeytin ağacından tutuşturulur.