KÖK HARFLER: ر ه ن

ANLAM: 

رَهَنَ : Birisinden aldığı şey veya birisinden gelen şeyin yerine, bir şeyi ona teminat olarak vermek; bir borç karşılığında bir şeyi birisine güvence olarak vermek; o şeyi ona rehin vermek.

AÇIKLAMA:

رَهْنٌ : Borcun güvencesi, teminat olarak ortaya konan şey. رِهَانٌ kelimesi de benzer anlamdadır fakat özellikle “bahiste veya iddiada ortaya konan şeyle” ilgili kullanılır. Her ikisi de temelde mastardır.

Fiil olarak “Ondan aldığım şeyin yerine ya da borcun bir güvencesi, teminatı olarak şunu rehin koydum” anlamında رَهَنْتُ الرَّهْنَ şeklinde ve “Şöyle biriyle şöyle bir şeyi için bahse giriştim veya iddiaya tutuştum” anlamında رَاهَنْتُ الرَّهْنَ şeklinde kullanılır. Bu ikincisinin mastarı رِهَان şeklinde gelir. “Rehin olarak konan, verilen şeye” رَهِينٌ ve مَرْهُونٌ denir.

رَهْنٌ kelimesinin çoğulu رِهَانٌ ve رُهُنٌ ve رُهُونٌ şekillerinde gelir. Bakara Suresi 283. ayeti فَرُهُنٌ مَقْبُوضَةٌ şeklinde ve فَرِهَانٌ مَقْبُوضَةٌ şeklinde okunmuştur, “Alınan rehinler” anlamındadır.

Yüce Allah’ın كُلُّ نَفْسٍ بِمَا كَسَبَتْ رَهِينَةٌ : Her can, kazandığıyla rehin alınmıştır (74/38) sözü ile ilgili: 

1. Şöyle denmiştir: Buradaki رَهِينَةٌ kelimesi فَاعِلٌ anlamında, فَعِيلٌ veznindedir. Buna göre ayet “her nefis kazancıyla sabit, hareketsiz veya değişmeden kalır, ikamet eder, durur veya oturur” anlamına gelir. 
2. Bir görüşe göre ise, مَفْعُولٌ anlamındadır. Buna göre ise ayet “her nefis, önceden yaptığı amellerin bir karşılığı olarak bir yerde ikamet ettirilir, durdurulur veya bir yere oturtulur” anlamına gelir.

“Rehinin haps edilmiş olduğu” tasavvur edildiğinden dolayı رَهْنٌ kelimesi müstear olarak, -hangi türden olursa olsun- “hapsedilen şey” anlamında kullanılmıştır. Yüce Allah şöyle buyurmuştur: كُلُّ امْرِئٍ بِمَا كَسَبَ رَهِينٌ Herkes kazandığı karşılığında rehindir (52/21).

رَهَنْتُ فُلاَنًا ve رَهَنْتُ عِنْدَهُ ve اِرْتَهَنْتُ : Rehin aldım.

أَرْهَنْتُ فِي السِّلْعَةِ sözünün “malı pahalı bir fiyatla satın aldım” anlamına geldiği söylenmiştir. Hakikatinde ise, “fiyatın tümünün ödenmesinden önce bir mal verip onu malın fiyatının tümünün ödenmesi için bir rehine yapmak” anlamına gelir. (Müfredât)

DİĞER BAZI TÜREVLER:

رَهَنَ (geniş zaman يَرْهَنُ mastar ismi رَهْنٌ veya رُهُونٌ):

رَهَنَ الشَّىْءَ فُلَانًا اَوْ عِنْدَ فُلَانٍ : Ondan aldığı şeyin yerine o şeyi ona teminat olarak verdi; bir borç karşılığında o şeyi ona bir güvence olarak verdi; o şeyi ona rehin verdi. Eş anlamlısı: اَرْهَنَهُ الشَّىْء 

 رَهَنَ (mastar ismi رُهُونٌ): Cılız, bir deri bir kemik haldeydi ya da o hale geldi.

رَهَنَ بِالْمَكَانِ : O yerde durdu, kaldı ya da ikamet etti.

رَهَنْتُهُ لِسَانِى : Dilimi sanki ona bir teminatmış gibi, ihtiyatlı veya onun iyiliği için kullanılır bir hale geldim.

رَاهِنٌ : Bir kimseden aldığı bir borç karşılığında veya ondan aldığı şeyin yerine teminat veren ya da ona bir rehin veya güvence olarak bir şeyi veren kişi.

مُرْتَهِنٌ : O güvenceyi veya rehini alan kişi.

اِرْتَهَنَ مِنْهُ : Ondan kaynaklanan bir borç yerine veya nedeniyle ondan bir rehin veya güvence olarak bir şey teslim aldı.

رَهْنٌ ve رَهِينٌ ve رَهُونٌ : Oluşan borç yerine veya nedeniyle bir rehin veya güvence olarak rehin verilen; teminat verilen bir şey.

رِهَانٌ kelimesi رَاهَنَ kelimesinden türeyen bir mastar ismidir: ve “rehin etme” manasına gelmektedir. Aynı zamanda rehin alınan şey. رَاهِن kelimesiyle eş anlamlıdır.