م ن ي

KÖK HARFLER: م ن ي

ANLAM: 

مَنَى : (Allah c.c.) birisini imtihana çekmek, sınamak. 

مُنِىَ : (Meçhul) Uğramak, çatmak. Karşılaşmak, başına gelmek. Bir şey kendisine nasip olmak.

AÇIKLAMA:

xx

DİĞER BAZI TÜREVLER:

اُمْنِيَّةً (çoğul hali اَمَانِىُّ) : İstenen veya arzu edilen bir şey; ümit; temenni; niyet; bir yalan; kitabın okunması. 

KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ: 

Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.


TürAdetAnlamÖrnekAçıklama
مَنَّىfiil-II2Ümit verdi4/119
أَمْنَىfiil-IV3(Meniyi) akıttı75/37
تَمَنَّىfiil-V9Temenni etti22/52
اُمْنِيَّةٌ isim6Arzulanan husus, ideal, ülkü4/123 Çoğul: أَمَانِيُّ
مَنِىٌّisim1Meni, döl75/37
مَنَاةٌözel isim1Menat (bir put adı)53/20

Toplam22


BENZERLİKLER VE FARKLILIKLAR: 

Kök Harflerinin Yer Değişimi

Mahreci Benzeyen Kökler

Benzer Manada Kelimeler

TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER: 

Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir. Bu kelimelerin bazılarına günümüz Türkçesinde pek rastlanmaz. Daha çok Osmanlıca metinlerde görülmektedir.

Menâtمَنَاةİslamiyyetten evvel cahiliyyet devrinde Kabedeki bir putun adı.
MünyeمُنْيَةArzu edilen, istenilen şey.Çoğulu: Münâ
MenîمَنِيErkek veya dişinin bel suyu.
ÜmniyyeأُمْنِيَّةUmut, ümid. Arzu, istek, taleb. Niyet. Kuruntu.Çoğulu: Emânî
TemennîتَمَنِّىBir şeyin gerçekleşmesini dileme.Çoğulu: Temenniyât
TemennâتَمَنَّىMinnettar olma. Eli alnına götürerek selamlama işareti yapma.

ÂYETLER:

DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.

مَنَّى :  Fiil-II. 

4:119وَلَأُضِلَّنَّهُمْ وَلَأُمَنِّيَنَّهُمْ وَلَآمُرَنَّهُمْ فَلَيُبَتِّكُنَّ آذَانَ الْأَنْعَامِ
Diyanet Meali:“Onları mutlaka saptıracağım, mutlaka onları kuruntulara sokacağım ve onlara emredeceğim de (putlara adak için) hayvanların kulaklarını yaracaklar.”
4:120يَعِدُهُمْ وَيُمَنِّيهِمْ وَمَا يَعِدُهُمُ الشَّيْطَانُ إِلَّا غُرُورًا
Diyanet Meali:Şeytan onlara (birçok) vaadde bulunur ve onları kuruntulara sürükler. Oysa şeytan, ancak aldatmak için onlara vaadde bulunuyor. *

أَمْنىَ :  Fiil-IV. 

53:46مِنْ نُطْفَةٍ إِذَا تُمْنَىٰ
Diyanet Meali:(Rahme) atıldığında az bir sudan (meniden) …*
56:58أَفَرَأَيْتُمْ مَا تُمْنُونَ
Diyanet Meali:Attığınız o meniye ne dersiniz?! *
75:37أَلَمْ يَكُ نُطْفَةً مِنْ مَنِيٍّ يُمْنَىٰ
Diyanet Meali:O dökülen meniden ibaret az bir su değil miydi? *

تَمَنَّى :  Fiil-V 

2:94قُلْ إِنْ كَانَتْ لَكُمُ الدَّارُ الْآخِرَةُ عِنْدَ اللَّهِ خَالِصَةً مِنْ دُونِ النَّاسِ فَتَمَنَّوُا الْمَوْتَ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ
Diyanet Meali:De ki: “Eğer (iddia ettiğiniz gibi) Allah katındaki ahiret yurdu (cennet) diğer insanlar için değil de, yalnız sizinse ve doğru söyleyenler iseniz haydi ölümü temenni edin!” *
2:95وَلَنْ يَتَمَنَّوْهُ أَبَدًا بِمَا قَدَّمَتْ أَيْدِيهِمْ وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِالظَّالِمِينَ
Diyanet Meali:Fakat kendi elleriyle önceden yaptıkları işler yüzünden ölümü hiçbir zaman temenni edemezler. Allah, o zalimleri hakkıyla bilendir. *
3:143وَلَقَدْ كُنْتُمْ تَمَنَّوْنَ الْمَوْتَ مِنْ قَبْلِ أَنْ تَلْقَوْهُ
Diyanet Meali:Andolsun, siz ölümle karşılaşmadan önce onu temenni ediyordunuz.
4:32وَلَا تَتَمَنَّوْا مَا فَضَّلَ اللَّهُ بِهِ بَعْضَكُمْ عَلَىٰ بَعْضٍ
Diyanet Meali:Allah’ın, kiminizi kiminize üstün kılmaya vesile yaptığı şeyleri (haset ederek) arzu edip durmayın.
22:52وَمَا أَرْسَلْنَا مِنْ قَبْلِكَ مِنْ رَسُولٍ وَلَا نَبِيٍّ إِلَّا إِذَا تَمَنَّىٰ أَلْقَى الشَّيْطَانُ فِي أُمْنِيَّتِهِ
Diyanet Meali:Senden önce hiçbir resûl ve nebî göndermedik ki, bir şey temenni ettiği zaman, şeytan onun bu temennisine dair vesvese vermiş olmasın.
28:82وَأَصْبَحَ الَّذِينَ تَمَنَّوْا مَكَانَهُ بِالْأَمْسِ يَقُولُونَ وَيْكَأَنَّ اللَّهَ يَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَنْ يَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ وَيَقْدِرُ
Diyanet Meali:Daha dün onun yerinde olmayı arzu edenler, “Vay! Demek ki Allah, kullarından dilediği kimselere rızkı bol verir ve (dilediğine) kısarmış.” demeye başladılar.
53:24أَمْ لِلْإِنْسَانِ مَا تَمَنَّىٰ
Diyanet Meali:Yoksa insan (kayıtsız şartsız), her temenni ettiği şeye sahip mi olacaktır? *
62:6إِنْ زَعَمْتُمْ أَنَّكُمْ أَوْلِيَاءُ لِلَّهِ مِنْ دُونِ النَّاسِ فَتَمَنَّوُا الْمَوْتَ
Diyanet Meali:“Bütün insanlar değil de, yalnız kendinizin Allah’ın dostları olduğunu iddia ediyorsanız, (bunda da) samimi iseniz haydi ölümü isteyin!”
62:7وَلَا يَتَمَنَّوْنَهُ أَبَدًا بِمَا قَدَّمَتْ أَيْدِيهِمْ وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِالظَّالِمِينَ
Diyanet Meali:Ama onlar, daha evvel yaptıklarından dolayı asla ölümü istemezler. Allah, zalimleri hakkıyla bilir. *

اُمْنِيَّةٌ   : İsim. Çoğulu: أَمَانِيُّ

2:78وَمِنْهُمْ أُمِّيُّونَ لَا يَعْلَمُونَ الْكِتَابَ إِلَّا أَمَانِيَّ
Diyanet Meali:Bunların bir de ümmî  takımı vardır; Kitab’ı (Tevrat’ı) bilmezler. Onların bütün bildikleri bir sürü kuruntulardır.
2:111وَقَالُوا لَنْ يَدْخُلَ الْجَنَّةَ إِلَّا مَنْ كَانَ هُودًا أَوْ نَصَارَىٰ تِلْكَ أَمَانِيُّهُمْ
Diyanet Meali:Bir de; “Yahudi ve Hıristiyanlardan başkası Cennet’e girmeyecek” dediler. Bu, onların kuruntuları!
4:123لَيْسَ بِأَمَانِيِّكُمْ وَلَا أَمَانِيِّ أَهْلِ الْكِتَابِ
Diyanet Meali:İş, ne sizin kuruntunuza, ne de kitap ehlinin kuruntusuna göredir.
4:123لَيْسَ بِأَمَانِيِّكُمْ وَلَا أَمَانِيِّ أَهْلِ الْكِتَابِ
Diyanet Meali:İş, ne sizin kuruntunuza, ne de kitap ehlinin kuruntusuna göredir.
22:52إِلَّا إِذَا تَمَنَّىٰ أَلْقَى الشَّيْطَانُ فِي أُمْنِيَّتِهِ
Diyanet Meali:(Senden önce hiçbir resûl ve nebî göndermedik ki), bir şey temenni ettiği zaman, şeytan onun bu temennisine dair vesvese vermiş olmasın.
57:14وَلَٰكِنَّكُمْ فَتَنْتُمْ أَنْفُسَكُمْ وَتَرَبَّصْتُمْ وَارْتَبْتُمْ وَغَرَّتْكُمُ الْأَمَانِيُّ
Diyanet Meali:“Fakat siz kendinizi yaktınız. Başımıza musibetler gelmesini gözlediniz, şüphe ettiniz. Allah’ın emri gelinceye kadar kuruntular sizi aldattı.”

مَنِىٌّ : İsim. 

75:37أَلَمْ يَكُ نُطْفَةً مِنْ مَنِيٍّ يُمْنَىٰ
Diyanet Meali:O dökülen meniden ibaret az bir su değil miydi? *

مَنَاةٌ : Özel isim. (Put ismi)

53:20وَمَنَاةَ الثَّالِثَةَ الْأُخْرَىٰ
Diyanet Meali:Diğer üçüncüsü Menat’a ne dersiniz? *