ح ش و

KÖK HARFLER:  ح ش و

ANLAM: 

حَشَا : Bir şeyin içini doldurmak. Bir şeyi, iki şeyin araya sokmak, sıkıştırmak. Kenarlarını çevrelemek. Elbisenin kenarını kıvırarak bastırmak. Kitaba dipnot düşmek, haşiye yazmak.

حَاشَا : Bir şeyi bir şeyden istisna etmek, dışarda tutmak.

AÇIKLAMA:

xx

DİĞER BAZI TÜREVLER:

حَشَا : Bir şeyin içini doldurdu. Bir şeyi, iki şeyin araya soktu, sıkıştırdı. Kenarlarını çevreledi. Elbisenin kenarını kıvırarak bastırdı. Kitaba dipnot düştü, haşiye yazdı.

 حَاشَاهُ مِنْهُمْ : Onu onlardan hariç tuttu; onu onlardan ayrı tuttu. Eksiklik veya benzerinden uzaklık ya da onlardan muaf olma manasına da gelmektedir.

ضَرَبْتُمْ حَاشَا زَيْدًا : Zeyd haricinde onları alt ettim. 

حَاشَ لِلّٰهِ : Her tür eksiklikten uzaklığı ya da onlardan muaf olmayı Allah’a (c.c.) isnat ederim; (genellikle, hayret veya hayranlığı ima eder, bu nedenle şu şekilde ifade edilebilir:) “Allah (c.c.) her tür eksiklikten ne kadar da uzaktır.”

حَاشَ لِلّٰهِ şu anlama da gelmektedir: مَعَاذَ اللّٰهِ yani, Allah’ın (c.c.) himayesini dilerim ya da Allah (c.c.) yasak etti.

حَاشَاكَ veya حَاشَالَك : Konuştuklarım arasına dahil edilmekten ne kadar uzaksınız, ya da ayıp nedeni olan her şeyden.

KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ: 

Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.

TürAdetAnlamÖrnekAçıklama
حَاشَfiil-III2Müstesna, hariç (istisna etti). 12/31Tam câmid mâzi fiil, istisnâ fiili. حَاشَ : son harfi düşmüş
Toplam2

BENZERLİKLER VE FARKLILIKLAR: 

Kök Harflerinin Yer Değişimi

TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER: 

Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir.

Hâşâ حَاشَى Bir durum veya davranışın kesinlikle kabul edilmediğini anlatan bir söz: Asla. Kat’iyyen. Öyle değil. Allah korusun…

ÂYETLER:

DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.

حَاشَ : Fiil-III. (Tam câmid mâzi fiil, istisnâ fiili. حَاشَ : son harfi düşmüş). 

12:31 فَلَمَّا رَأَيْنَهُ أَكْبَرْنَهُ وَقَطَّعْنَ أَيْدِيَهُنَّ وَقُلْنَ حَاشَ لِلَّهِ
Diyanet Meali: Kadınlar Yûsuf’u görünce, onu pek büyüttüler ve şaşkınlıkla ellerini kestiler. “Hâşâ! Allah için, (bu bir insan değil, ancak şerefli bir melektir)” dediler.
12:51 قُلْنَ حَاشَ لِلَّهِ مَا عَلِمْنَا عَلَيْهِ مِنْ سُوءٍ
Diyanet Meali: Kadınlar, “Hâşâ! Allah için, biz onun bir kötülüğünü bilmiyoruz” dediler.