س د س

KÖK HARFLER: س د س

ANLAM: 

سَدَسَ : Halkın mallarının altıda birini almak. İnsanların altıncısı olmak. Kendisiyle birlikte onları altı kişi yapmak; kendisiyle birlikte insanları altmış kişi yapmak; on beşi on altı yapmak.

AÇIKLAMA:

xx

DİĞER BAZI TÜREVLER:

xx

KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ: 

Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.


Tür Adet Anlam Örnek
سَادِسٌ isim 2 Altıncı, altıncısı. 18/22
سُدُسٌ isim 3 Altıda bir. 4/11

Toplam 5

BENZERLİKLER VE FARKLILIKLAR: 

Kök Harflerinin Yer Değişimi

TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER: 

Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir. Bu kelimelere günümüz Türkçesinde pek rastlanmaz. Daha çok Osmanlıca metinlerde görülmektedir.

Sâdis سَادِس Altıncı.
Südüs سُدُس Altıda bir.
Südâsi سُدَاسِى Altılı.
Tesdîs تَسْدِيس Gazelin her beytine dörder mısra ilave ile onu müseddes (altı mısralı) haline getirmek. Çoğul: Tesdîsât
Müseddes(e) مُسَدَّس Altı kısımdan meydana gelmiş. Altılı. Altıgen.

ÂYETLER:

DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.

سَادِسٌ : İsim.

18:22‘وَيَقُولُونَ خَمْسَةٌ سَادِسُهُمْ كَلْبُهُمْ رَجْمًا بِالْغَيْبِ
Diyanet Meali:(Ey Muhammed!) Bazıları bilmedikleri şey hakkında atıp tutarak:”Beş kişidirler, altıncıları köpekleridir” diyecekler.
58:7وَلَا خَمْسَةٍ إِلَّا هُوَ سَادِسُهُمْ
Diyanet Meali:Beş kişi gizlice konuşmaz ki altıncıları O olmasın.

سُدُسٌ : İsim.

4:11وَلِأَبَوَيْهِ لِكُلِّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا السُّدُسُ مِمَّا تَرَكَ إِنْ كَانَ لَهُ وَلَدٌ
Diyanet Meali:Ölenin çocuğu varsa, geriye bıraktığı maldan, ana babasından her birinin altıda bir hissesi vardır.
4:11فَإِنْ كَانَ لَهُ إِخْوَةٌ فَلِأُمِّهِ السُّدُسُ
Diyanet Meali:Eğer kardeşleri varsa, anasının hissesi altıda birdir.
4:12وَاِنْ كَانَ رَجُلٌ يُورَثُ كَلَالَةً اَوِ امْرَاَةٌ وَلَهُ أَخٌ أَوْ أُخْتٌ فَلِكُلِّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا السُّدُسُ
Diyanet Meali:Eğer kendisine varis olunan bir erkek veya bir kadının evladı ve babası olmaz ve bir erkek veya bir kız kardeşi bulunursa, ona altıda bir düşer.