KÖK HARFLER: ك ب ب
ANLAM:
كَبَّ : Bir şeyi ters yüz etmek; onu yüzüstü/yüzükoyun atmak; onu yere yıkmak.
AÇIKLAMA:
xx
DİĞER BAZI TÜREVLER:
xx
KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ:
Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.
| Tür | Adet | Anlam | Örnek | Açıklama | |
| كَبَّ | fiil-I | 1 | Yere çarptı, yüzükoyun yere düşürdü | 27/90 | Meçhulü: كُبَّ |
| مُكِبٌّ | isim | 1 | (Yüzü koyun) düşen | 67/22 | |
| Toplam | 2 |
BENZERLİKLER VE FARKLILIKLAR:
Benzer Manada Kelimeler
- كَبَّ (a)
- كَبَّ (b)
- اِنْكَبَّ
Zıt Manada Kelimeler
TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER:
Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir. Bu kelimelerin bazılarına günümüz Türkçesinde pek rastlanmaz. Daha çok Osmanlıca metinlerde görülmektedir.
| Kebb (Kapa, Kapamak) | كَبّ | 1: Bir kimseyi yüzü üzere yere yıkıp kapamak. 2: Bir nesne ağır ve sakil olmak. 3: Kubb dedikleri şeceri tutup yakmak. 4: Eğrilmiş ipliği ve ipi yumak yumak eylemek. |
| Kebâb | كَبَاب | Ateşte pişirilen et. |
| Kebâbe | كَبَابَة | Kuyruklu biber. |
| Kebâbiye | كَبَابِيَّة | İzmarit. |
| Tekbîb | تَكْبِيب | Kebap yapmak. |
| Mükibb | مُكِبّ | Bir şeyin üzerine çok düşen. Gayretle çalışan. Yüzü üstüne sürünen, zelil olan. |
| İkbâb | إِكْبَاب | Yüzüstü düşme, kapanma. |
| İnkibâb | اِنْكِبَاب | Yüzüstü düşme, yere kapanma. |
Nişanyan Sözlük, “kapamak” fiilinin Eski Türkçe kökenli olduğunu söyler. Türkün Dili Kur’an Sözü ise bu fiilin buradan geliyor olabileceğine işaret eder. Ya da “kapamak” fiili ile bu kök arasında işari bir mana ilişkisi kurabiliriz.
ÂYETLER:
DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.
كَبَّ : Fiil-I. Meçhulü: كُبَّ
| 27:90 | وَمَنْ جَاءَ بِالسَّيِّئَةِ فَكُبَّتْ وُجُوهُهُمْ فِي النَّارِ |
| Diyanet Meali: | Kimler de kötü amel getirirse, yüzüstü ateşe atılırlar. |
مُكِبٌّ: İsim. İsm-i Fâil. İf’âl Bâbı (IV. Bâb).
| 67:22 | أَفَمَنْ يَمْشِي مُكِبًّا عَلَىٰ وَجْهِهِ أَهْدَىٰ أَمَّنْ يَمْشِي سَوِيًّا عَلَىٰ صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ |
| Diyanet Meali: | Şimdi, yüzüstü kapanarak düşe kalka yürüyen mi daha doğru gider, yoksa dosdoğru bir yolda dimdik yürüyen mi? * |