غ ش و

KÖK HARFLER: غ ش و

ANLAM: 

غَشِىَ : Bir kişiyi veya şeyi örtmek, kaplamak. (Gece) karanlık olmak.

AÇIKLAMA:

xx

DİĞER BAZI TÜREVLER:

xx

KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ: 

Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.


TürAdetAnlamÖrnekAçıklama
غَشِيَfiil-I13Kapladı, sardı20/78Meçhul muzari: يُغْشَى
غَشَّىfiil-II3Daldırdı, sardırdı8/11
أَغْشَىfiil-IV4Kaplattı,  bürüdü36/9Meçhulü: أُغْشِيَ
تَغَشَّىfiil-V1Cinsî temas için yaklaştı,  sarıldı7/189
اِسْتَغْشَىfiil-X2Büründü71/7
غِشَاوَةٌisim2Perde2/7
غَاشِيَةٌisim3Helak  edici âfet; baygınlık veren, bayıltıcı12/107Çoğulu: الغَوَاشِى-غَوَاشٍ
مَغْشِىٌّisim1Bitkin düşen biri, baygın47/20

Toplam29


BENZERLİKLER VE FARKLILIKLAR: 

Benzer Manada Kelimeler

Zıt Manada Kelimeler

TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER: 

Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir. Bu kelimelerin bazılarına günümüz Türkçesinde pek rastlanmaz. Daha çok Osmanlıca metinlerde görülmektedir.

Gaşy غَشْي Bayılma, kendinden geçme.
Gâşiye غَاشِيَة Perde. Örtü. Örten. Çoğulu: Gavâşî
Gışâve(t) غِشَاوَة Göz kararmak.Örtü. Koruyucu tabaka.
Magşî مَغْشِيّ Kendinden geçmiş.
Tagşiye تَغْشِيَة Örtme.
Mugaşşî مُغَشِّى Bayıltıcı, bayıltan.
İgşâ إِغْشَاء Örtmek. Bürümek. Kapamak.
Tagaşşî تَغَشِّى  Bürünmek, örtünmek.
Mütegaşşî مُتَغَشِّى Kendinden geçen, gaşyolan. Bürünen, örtünen.
İstigşâ’ اِسْتِغْشَاء Bürünme, örtünme.
Müstagşî مُسْتَغْشِى Örtünüp bürünen.

ÂYETLER:

DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.

غَشِيَ :  Fiil-I. Meçhul muzari: يُغْشَى

3:154 ثُمَّ أَنْزَلَ عَلَيْكُمْ مِنْ بَعْدِ الْغَمِّ أَمَنَةً نُعَاسًا يَغْشَىٰ طَائِفَةً مِنْكُمْ
Diyanet Meali: Sonra o kederin ardından (Allah) üzerinize  içinizden bir kısmını örtüp bürüyen bir güven, bir uyku indirdi.
14:50 سَرَابِيلُهُمْ مِنْ قَطِرَانٍ وَتَغْشَىٰ وُجُوهَهُمُ النَّارُ
Diyanet Meali: Gömlekleri katrandandır. Yüzlerini de ateş bürüyecektir. *
20:78 فَأَتْبَعَهُمْ فِرْعَوْنُ بِجُنُودِهِ فَغَشِيَهُمْ مِنَ الْيَمِّ
Diyanet Meali: Bunun üzerine Firavun askerleriyle birlikte onların peşine düştü de, deniz onları kuşatıp yuttu.
20:78 مَا غَشِيَهُمْ
Diyanet Meali: Kendilerini sarıveren şey…
24:40 أَوْ كَظُلُمَاتٍ فِي بَحْرٍ لُجِّيٍّ يَغْشَاهُ مَوْجٌ مِنْ فَوْقِهِ مَوْجٌ
Diyanet Meali: Yahut (inkârcıların küfür içindeki hâlleri) derin bir denizdeki karanlıklar gibidir. (Bir deniz ki) onu dalga üstüne dalga kaplıyor…
29:55 يَوْمَ يَغْشَاهُمُ الْعَذَابُ مِنْ فَوْقِهِمْ وَمِنْ تَحْتِ أَرْجُلِهِمْ
Diyanet Meali: Oysa azap kâfirleri üstlerinden ve ayaklarının altından bürüyeceği gün…
31:32 وَإِذَا غَشِيَهُمْ مَوْجٌ كَالظُّلَلِ دَعَوُا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ
Diyanet Meali: Onları, (denizde) bir dalga gölgelikler gibi kapladığında, dini Allah’a has kılarak O’na yalvarırlar.
33:19 تَدُورُ أَعْيُنُهُمْ كَالَّذِي يُغْشَىٰ عَلَيْهِ مِنَ الْمَوْتِ
Diyanet Meali: Üzerine ölüm baygınlığı çökmüş kimse gibi gözleri dönerek (sana baktıklarını görürsün).
44:11 يَغْشَى النَّاسَ
Diyanet Meali: (O duman) insanları bürür.
53:16 إِذْ يَغْشَى السِّدْرَةَ
Diyanet Meali: O zaman Sidre’yi (kaplayan) kaplamıştı.
53:16 مَا يَغْشَىٰ
Diyanet Meali: (O zaman Sidre’yi) kaplayan (kaplamıştı).
91:4 وَاللَّيْلِ إِذَا يَغْشَاهَا
Diyanet Meali: Onu bürüdüğünde geceye andolsun, *
92:1 وَاللَّيْلِ إِذَا يَغْشَىٰ
Diyanet Meali: (Ortalığı) bürüdüğü zaman geceye andolsun, *

غَشَّى : Fiil-II. 

8:11 إِذْ يُغَشِّيكُمُ النُّعَاسَ أَمَنَةً مِنْهُ وَيُنَزِّلُ عَلَيْكُمْ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً
Diyanet Meali: Hani (Allah) kendi tarafından bir güvenlik olarak sizi hafif bir uykuya daldırıyor, üzerinize gökten yağmur yağdırıyordu.
53:54 فَغَشَّاهَا مَا غَشَّىٰ
Diyanet Meali: Onlara örttüğü azap örtüsünü örtmüştür. *
53:54 فَغَشَّاهَا مَا غَشَّىٰ
Diyanet Meali: Onlara örttüğü azap örtüsünü örtmüştür. *

أَغْشَى : Fiil-IV. Meçhulü: أُغْشِيَ

7:54 ثُمَّ اسْتَوَىٰ عَلَى الْعَرْشِ يُغْشِي اللَّيْلَ النَّهَارَ يَطْلُبُهُ حَثِيثًا
Diyanet Meali: Ve Arş’a  kurulan; geceyi, kendisini durmadan takip eden gündüze katan … (Allah’tır).
10:27 كَأَنَّمَا أُغْشِيَتْ وُجُوهُهُمْ قِطَعًا مِنَ اللَّيْلِ مُظْلِمًا
Diyanet Meali: Sanki yüzleri, karanlık geceden parçalarla örtülmüştür.
13:3 وَمِنْ كُلِّ الثَّمَرَاتِ جَعَلَ فِيهَا زَوْجَيْنِ اثْنَيْنِ يُغْشِي اللَّيْلَ النَّهَارَ
Diyanet Meali: Orada her türlü meyveden (erkekli-dişili) iki eş yaratandır.  O, geceyi gündüze bürüyor.
36:9 فَأَغْشَيْنَاهُمْ فَهُمْ لَا يُبْصِرُونَ
Diyanet Meali: Gözlerini perdeledik. Artık görmezler.

تَغَشَّى : Fiil-V 

7:189 فَلَمَّا تَغَشَّاهَا حَمَلَتْ حَمْلًا خَفِيفًا فَمَرَّتْ بِهِ
Diyanet Meali: (İnsan) eşiyle birleşince eşi hafif bir yük yüklenir (gebe kalır) ve (bir müddet) onu taşır.

اِسْتَغْشَى : Fiil-X. 

11:5 أَلَا حِينَ يَسْتَغْشُونَ ثِيَابَهُمْ يَعْلَمُ مَا يُسِرُّونَ
Diyanet Meali: Yine iyi bilin ki, elbiselerine büründükleri zaman bile, Allah onların gizlediklerini de (açığa vurduklarını da) bilir.
71:7 جَعَلُوا أَصَابِعَهُمْ فِي آذَانِهِمْ وَاسْتَغْشَوْا ثِيَابَهُمْ
Diyanet Meali: Parmaklarını kulaklarına tıkadılar, elbiselerine büründüler…

غِشَاوَةٌ : İsim. 

2:7 خَتَمَ اللَّهُ عَلَىٰ قُلُوبِهِمْ وَعَلَىٰ سَمْعِهِمْ وَعَلَىٰ أَبْصَارِهِمْ غِشَاوَةٌ
Diyanet Meali: Allah, onların kalplerini ve kulaklarını mühürlemiştir. Gözleri üzerinde de bir perde vardır.
45:23 وَخَتَمَ عَلَىٰ سَمْعِهِ وَقَلْبِهِ وَجَعَلَ عَلَىٰ بَصَرِهِ غِشَاوَةً
Diyanet Meali: Kulağını ve kalbini mühürlediği, gözüne de perde çektiği (kimseyi gördün mü)?

غَاشِيَةٌ : İsim. İsm-i Fâil. Çoğulu: الغَوَاشِى-غَوَاشٍ

7:41 لَهُمْ مِنْ جَهَنَّمَ مِهَادٌ وَمِنْ فَوْقِهِمْ غَوَاشٍ
Diyanet Meali: Onlar için cehennem ateşinden döşek, üstlerinde de cehennem ateşinden örtüler var.
12:107 أَفَأَمِنُوا أَنْ تَأْتِيَهُمْ غَاشِيَةٌ مِنْ عَذَابِ اللَّهِ
Diyanet Meali: Yoksa Allah tarafından kendilerini kuşatacak bir azabın gelmeyeceğinden emin mi oldular?
88:1 هَلْ أَتَاكَ حَدِيثُ الْغَاشِيَةِ
Diyanet Meali: Dehşeti her şeyi kaplayan felaketin haberi sana geldi mi? *

مَغْشِىٌّ : İsim. İsm-i Mef’ûl.

47:20 يَنْظُرُونَ إِلَيْكَ نَظَرَ الْمَغْشِيِّ عَلَيْهِ مِنَ الْمَوْتِ
Diyanet Meali: (Kalplerinde hastalık olanların), ölüm baygınlığına girmiş kimsenin bakışı gibi sana baktıklarını (görürsün).