ب غ ي

KÖK HARFLER:  ب غ ي

ANLAM: 

بَغَى : Aramak; araştırmak, peşinde olmak. Bulup almak istemek veya bunun için çabalamak.

AÇIKLAMA:

xx

DİĞER BAZI TÜREVLER:

بَغَى (geniş zamanlı يَبْغِى mastar isim بَغْىٌ ve بُغْيَةٌ ve بِغْيَةٌ ve اِبْتَغَى) : Aradı; araştırdı veya peşindeydi; bulup almak istedi veya bunun için çabaladı; zulmetti, azgınlık etti, hakkı çiğnedi; yalan söyledi ( اِبْتَغَى ayrıca, sebatla aradı anlamındadır).

بَغَى الشَّىْءَ : Bir şeyi aradı veya onun peşindeydi.

بَغَى الرَّجُلُ : Adam haddini aştı; itaatsizlik etti.

بَغَتِ السَّمَاءُ : Gök hiddetle yağdırdı.

بَغَى الْجَرْحُ : Yara kötüye gitti, şişti ve daha fazla iltihap topladı.

بَغَتِ الْاَمَةُ (mastar isim بِغَاءٌ ) : Kız gayrimeşru cinsel ilişkiye girdi (veya zina yaptı); fuhuş yaptı.

بَغَى عَلَى النَّاسِ : Kendini insanlara övdü; onlara baskı yaptı; insanlara karşı haksız veya gaddarca davrandı ve doğru yoldan saptırdı.

بَغَى فِى مَشْيِهِ : Yürüyüşü mağrur ve kibirliydi; gururlu, mağrurca veya küstahça davrandı.

ابْتَغَى : Taleb etti, arzuladı, aradı.

اِبْتَغَى لَهُ : Onun için yerinde, elverişli, doğru, uygun, münasipti veya öyle oldu; yakışık aldı; onun için kolay veya kullanışlıydı ya da o hale geldi.

اِنْبَغَي-يَنْبَغِي : (Bir işin yapılması) doğru oldu, gerekti, kolay oldu.

مَا يَنْبَغِي : doğru olmaz, sahih ve caiz olmaz.

مَا يَنْبَغِى لَكَ اَنْ تَفْعَلَ كَذَا : Öyle bir şey yapmak sana yakışmaz.

بَغْىٌ : Kibir, zulüm, fesat, azgınlık, her türlü tecavüz, haddi aşma, ifrat. Gaddarlık; yanlış, adaletsizlik; aşırılık; ihlal; itaatsizlik; zorunlu miktarı geçme; kötülük; yozlaşma veya kargaşa; çok fazla yağmur.

بَغِىٌّ : Zina eden, eşini aldatan kadın veya hayat kadını; ( بَغَايَا çoğul hali: Keşif erleri; بَغَايَا الْجَيْشُ : Orduda önde yer alan keşif erleri); ayrıca kadın şarkıcı anlamındadır.

بَاغٍ (çoğul hali : بُغَاةٌ ve بُغْيَانٌ): Arayan veya araştıran kişi; haksız davranarak zorunlu miktarı geçen kişi; sınırı aşan; olağanüstü hareketliliğiyle gurur verici bir at.

KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ: 

Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.


Tür Adet Anlam Örnek Âyet Açıklama
بَغَى fiil-I 25 Zulmetti,  azgınlık etti, hakkı çiğnedi 38/22 Meçhulü: بُغِيَ
اِنْبَغَي fiil-VII 6 (Bir  işin yapılması) doğru oldu, gerekti, kolay oldu 19/92 Yarı câmid mâzi ve muzâri fiil
اِبْتَغَى fiil-VIII 34 Taleb  etti, arzuladı 2/187
بَغْيٌ isim 11 Kibir,  zulüm, fesat, azgınlık 2/90
بَغِيٌّ isim 2 Kahpe 19/20
بِغَاءٌ isim 1 Fücur işlemek, kahpelik etmek 24/33
بَاغٍ isim 3 Arayan, araştıran, sınırı aşan kişi 2/173
اِبْتِغَاءٌ isim 14 Talep, arzu 2/207

Toplam: 96


BENZERLİKLER VE FARKLILIKLAR: 

Kök Harflerinin Yer Değişimi

Benzer Manada Kelimeler

Zıt Manada Kelimeler

TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER: 

Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir. Bu kelimelere günümüz Türkçesinde pek rastlanmaz. Daha çok Osmanlıca metinlerde görülmektedir.

Bağy بَغْي Haktan ayrılmak, zulmetmek, haddi aşmak. Azgınlık. Serkeşlik.
Bâğî بَاغِى İsteyen. Zalim. İsyan etmiş. Asi. Yoldan sapmış. Çoğul: Buğât
Bağiyy بَغِيّ Haddini tecavüz eden. Zina edici, zâni.
Beğâyâ بَغَايَا Fahişeler.
Bağîlik ——— Serkeşlik, asilik.
Mübâğî مُبَاغِي İsyan etme. Ayaklanma. Baği olma.
Münbağî مُنْبَغِي Layık, yakışan, şayan.
İbtiğâ’ اِبْتِغَاء Maksat, gaye. Talep, arzu, istek.
Mübteğâ مُبْتَغَي İstenen ve arzu edilen şey. Çoğul: Mübtegıyyât

ÂYETLER:

DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.

بَغَى : Fiil-I. Meçhulü: بُغِيَ

3:83أَفَغَيْرَ دِينِ اللَّهِ يَبْغُونَ وَلَهُ أَسْلَمَ مَنْ فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ
Diyanet Meali:Göklerdeki ve yerdeki herkes (ister istemez) O’na boyun eğmişken … onlar Allah’ın dininden başkasını mı arıyorlar?
3:99لِمَ تَصُدُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ مَنْ آمَنَ تَبْغُونَهَا عِوَجًا
Diyanet Meali:“Niçin Allah’ın yolunu eğri ve çelişkili göstermeğe yeltenerek inananları Allah’ın yolundan çevirmeye kalkışıyorsunuz?”
4:34فَإِنْ أَطَعْنَكُمْ فَلَا تَبْغُوا عَلَيْهِنَّ سَبِيلًا
Diyanet Meali:Eğer itaat ederlerse, artık onların aleyhine başka bir yol aramayın.
5:50أَفَحُكْمَ الْجَاهِلِيَّةِ يَبْغُونَ وَمَنْ أَحْسَنُ مِنَ اللَّهِ حُكْمًا لِقَوْمٍ يُوقِنُونَ
Diyanet Meali:Onlar hâlâ cahiliye devrinin hükmünü mü istiyorlar? Kesin olarak inanacak bir toplum için, kimin hükmü Allah’ınkinden daha güzeldir? *
6:164قُلْ أَغَيْرَ اللَّهِ أَبْغِي رَبًّا وَهُوَ رَبُّ كُلِّ شَيْءٍ
Diyanet Meali:De ki: “Her şeyin Rabbi O iken ben başka bir Rab mı arayayım?”
7:45الَّذِينَ يَصُدُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ وَيَبْغُونَهَا عِوَجًا
Diyanet Meali:Onlar Allah yolundan alıkoyan ve onu, eğri ve çelişkili göstermek isteyenlerdir.
7:86وَتَصُدُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ مَنْ آمَنَ بِهِ وَتَبْغُونَهَا عِوَجًا
Diyanet Meali:“Bir de, (tehdit ederek) Allah’ın yolundan O’na iman edenleri çevirmek, Allah’ın yolunu eğri ve çelişkili göstermek üzere (her yol üstüne oturmayın.)”
7:140قَالَ أَغَيْرَ اللَّهِ أَبْغِيكُمْ إِلَٰهًا وَهُوَ فَضَّلَكُمْ عَلَى الْعَالَمِينَ
Diyanet Meali:“Sizi âlemlere üstün kılmış iken, Allah’tan başka ilâh mı araştırayım size?” *
9:47لَوْ خَرَجُوا فِيكُمْ مَا زَادُوكُمْ إِلَّا خَبَالًا وَلَأَوْضَعُوا خِلَالَكُمْ يَبْغُونَكُمُ الْفِتْنَةَ
Diyanet Meali:Eğer onlar da sizin içinizde (sefere) çıksalardı, size bozgunculuktan başka bir katkıları olmayacak ve sizi fitneye düşürmek için aranızda koşuşturacaklardı.
10:23فَلَمَّا أَنْجَاهُمْ إِذَا هُمْ يَبْغُونَ فِي الْأَرْضِ بِغَيْرِ الْحَقِّ
Diyanet Meali:Fakat onları kurtarınca, bir de bakarsın ki yeryüzünde haksız yere taşkınlık yapıyorlar.
11:19الَّذِينَ يَصُدُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ وَيَبْغُونَهَا عِوَجًا
Diyanet Meali:Onlar (halkı) Allah yolundan alıkoyan ve onu eğri ve çelişkili göstermek isteyen kimselerdir.
12:65قَالُوا يَا أَبَانَا مَا نَبْغِي هَٰذِهِ بِضَاعَتُنَا رُدَّتْ إِلَيْنَا
Diyanet Meali:“Ey babamız! Daha ne isteriz? İşte ödediğimiz bedeller de bize geri verilmiş…” dediler.
14:3وَيَصُدُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ وَيَبْغُونَهَا عِوَجًا أُولَٰئِكَ فِي ضَلَالٍ بَعِيدٍ
Diyanet Meali:(İnsanları) Allah yolundan çevirip onu eğri ve çelişkili göstermek isteyenler var ya, işte onlar derin bir sapıklık içindedirler.
18:64قَالَ ذَٰلِكَ مَا كُنَّا نَبْغِ فَارْتَدَّا عَلَىٰ آثَارِهِمَا قَصَصًا
Diyanet Meali:Mûsâ: “İşte aradığımız bu idi” dedi. Bunun üzerine tekrar izlerini takip ederek gerisingeri döndüler. *
18:108خَالِدِينَ فِيهَا لَا يَبْغُونَ عَنْهَا حِوَلًا
Diyanet Meali:(Onlar için) içlerinde ebedî kalacakları (Firdevs cennetleri bir konaktır). Oradan ayrılmak istemezler. *
22:60ذَٰلِكَ وَمَنْ عَاقَبَ بِمِثْلِ مَا عُوقِبَ بِهِ ثُمَّ بُغِيَ عَلَيْهِ لَيَنْصُرَنَّهُ اللَّهُ
Diyanet Meali:Bu böyle. Bir de kim kendisine verilen eziyetin dengiyle karşılık verir de sonra yine kendisine zulmedilirse, elbette Allah ona yardım eder.
28:76إِنَّ قَارُونَ كَانَ مِنْ قَوْمِ مُوسَىٰ فَبَغَىٰ عَلَيْهِمْ
Diyanet Meali:Şüphesiz Kârûn, Mûsâ’nın kavmindendi. Onlara karşı azgınlık etti. 
28:77وَأَحْسِنْ كَمَا أَحْسَنَ اللَّهُ إِلَيْكَ وَلَا تَبْغِ الْفَسَادَ فِي الْأَرْضِ
Diyanet Meali:“Allah’ın sana iyilik yaptığı gibi sen de iyilik yap ve yeryüzünde bozgunculuk isteme.”
38:22قَالُوا لَا تَخَفْ خَصْمَانِ بَغَىٰ بَعْضُنَا عَلَىٰ بَعْضٍ
Diyanet Meali:“Korkma! Biz, iki davacı grubuz. Birimiz diğerine haksızlık etmiştir.” dediler.
38:24وَإِنَّ كَثِيرًا مِنَ الْخُلَطَاءِ لَيَبْغِي بَعْضُهُمْ عَلَىٰ بَعْضٍ
Diyanet Meali:“Esasen ortakların pek çoğu birbirine haksızlık eder.”
42:27وَلَوْ بَسَطَ اللَّهُ الرِّزْقَ لِعِبَادِهِ لَبَغَوْا فِي الْأَرْضِ
Diyanet Meali:Allah, kullarına (tümüne birden) rızkı bol bol verseydi, yeryüzünde mutlaka azgınlık ederlerdi.
42:42إِنَّمَا السَّبِيلُ عَلَى الَّذِينَ يَظْلِمُونَ النَّاسَ وَيَبْغُونَ فِي الْأَرْضِ بِغَيْرِ الْحَقِّ
Diyanet Meali:Ceza yolu ancak insanlara zulmedenler ve yeryüzünde haksız yere taşkınlık edenler içindir.
49:9فَإِنْ بَغَتْ إِحْدَاهُمَا عَلَى الْأُخْرَىٰ فَقَاتِلُوا الَّتِي تَبْغِي
Diyanet Meali:Eğer biri ötekine karşı haddi aşarsa, (Allah’ın buyruğuna dönünceye kadar) haddi aşan tarafa karşı savaşın.
49:9فَإِنْ بَغَتْ إِحْدَاهُمَا عَلَى الْأُخْرَىٰ فَقَاتِلُوا الَّتِي تَبْغِي
Diyanet Meali:Eğer biri ötekine karşı haddi aşarsa, (Allah’ın buyruğuna dönünceye kadar) haddi aşan tarafa karşı savaşın.
55:20بَيْنَهُمَا بَرْزَخٌ لَا يَبْغِيَانِ
Diyanet Meali:(Fakat) aralarında bir engel vardır, birbirine geçip karışmıyorlar. *

اِنْبَغَي : Fiil-VII (Yarı câmid mâzi ve muzâri fiil).

19:92وَمَا يَنْبَغِي لِلرَّحْمَٰنِ أَنْ يَتَّخِذَ وَلَدًا
Diyanet Meali:Hâlbuki Rahmân’a bir çocuk edinmek yakışmaz. *
25:18قَالُوا سُبْحَانَكَ مَا كَانَ يَنْبَغِي لَنَا أَنْ نَتَّخِذَ مِنْ دُونِكَ مِنْ أَوْلِيَاءَ
Diyanet Meali:Onlar, “Seni eksikliklerden uzak tutarız. Seni bırakıp da başka dostlar edinmek bize yaraşmaz..” derler.
26:211وَمَا يَنْبَغِي لَهُمْ وَمَا يَسْتَطِيعُونَ
Diyanet Meali:Zaten bu onların harcı değildir, buna güçleri de yetmez. *
36:40لَا الشَّمْسُ يَنْبَغِي لَهَا أَنْ تُدْرِكَ الْقَمَرَ وَلَا اللَّيْلُ سَابِقُ النَّهَارِ
Diyanet Meali:Ne güneş aya yetişebilir, ne de gece gündüzü geçebilir.
36:69وَمَا عَلَّمْنَاهُ الشِّعْرَ وَمَا يَنْبَغِي لَهُ إِنْ هُوَ إِلَّا ذِكْرٌ وَقُرْآنٌ مُبِينٌ
Diyanet Meali:Biz, o Peygamber’e şiir öğretmedik. Bu, ona yaraşmaz da. O(na verdiğimiz) ancak bir öğüt ve apaçık bir Kur’an’dır. *
38:35قَالَ رَبِّ اغْفِرْ لِي وَهَبْ لِي مُلْكًا لَا يَنْبَغِي لِأَحَدٍ مِنْ بَعْدِي
Diyanet Meali:Süleyman, “Ey Rabbim! Beni bağışla. Bana, benden sonra kimseye lâyık olmayacak bir mülk (hükümranlık) bahşet!” dedi.

اِبْتَغَى : Fiil-VIII.

2:187فَالْآنَ بَاشِرُوهُنَّ وَابْتَغُوا مَا كَتَبَ اللَّهُ لَكُمْ
Diyanet Meali:Artık eşlerinize yaklaşın ve Allah’ın sizin için yazıp takdir etmiş olduğu şeyi arayın.
2:198لَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ أَنْ تَبْتَغُوا فَضْلًا مِنْ رَبِّكُمْ
Diyanet Meali:(Hac mevsiminde ticaret yaparak) Rabbinizin lütuf ve keremini istemekte size bir günah yoktur.
3:85وَمَنْ يَبْتَغِ غَيْرَ الْإِسْلَامِ دِينًا فَلَنْ يُقْبَلَ مِنْهُ
Diyanet Meali:Kim İslâm’dan başka bir din ararsa, (bilsin ki o din) ondan kabul edilmeyecek.
4:24وَأُحِلَّ لَكُمْ مَا وَرَاءَ ذَٰلِكُمْ أَنْ تَبْتَغُوا بِأَمْوَالِكُمْ مُحْصِنِينَ غَيْرَ مُسَافِحِينَ
Diyanet Meali:Bunların dışında kalanlar ise, iffetli yaşamak ve zina etmemek şartıyla mallarınızla (mehirlerini verip) istemeniz size helâl kılındı.
4:94وَلَا تَقُولُوا لِمَنْ أَلْقَىٰ إِلَيْكُمُ السَّلَامَ لَسْتَ مُؤْمِنًا تَبْتَغُونَ عَرَضَ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا
Diyanet Meali:Size selâm veren kimseye, dünya hayatının geçici menfaatine (ganimete) göz dikerek, “Sen mü’min değilsin” demeyin.
4:139أَيَبْتَغُونَ عِنْدَهُمُ الْعِزَّةَ فَإِنَّ الْعِزَّةَ لِلَّهِ جَمِيعًا
Diyanet Meali:Onların yanında izzet ve şeref mi arıyorlar? Hâlbuki bütün izzet ve şeref Allah’a aittir.
5:2يَبْتَغُونَ فَضْلًا مِنْ رَبِّهِمْ وَرِضْوَانًا
Diyanet Meali:Rab’lerinden bol nimet ve hoşnutluk isteyerek (Kâ’be’ye gelenlere sakın saygısızlık etmeyin).
5:35يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَابْتَغُوا إِلَيْهِ الْوَسِيلَةَ
Diyanet Meali:Ey iman edenler! Allah’a karşı gelmekten sakının, O’na yaklaşmaya vesile arayın.
6:35فَإِنِ اسْتَطَعْتَ أَنْ تَبْتَغِيَ نَفَقًا فِي الْأَرْضِ أَوْ سُلَّمًا فِي السَّمَاءِ فَتَأْتِيَهُمْ بِآيَةٍ
Diyanet Meali:Bir delik açıp yerin dibine inerek, yahut bir merdiven kurup göğe çıkarak onlara bir mucize getirmeye gücün yetiyorsa (durma, yap)!
6:114أَفَغَيْرَ اللَّهِ أَبْتَغِي حَكَمًا وَهُوَ الَّذِي أَنْزَلَ إِلَيْكُمُ الْكِتَابَ مُفَصَّلًا
Diyanet Meali:“Size Kitab’ı (Kur’an’ı) hak olarak indiren O iken ben Allah’tan başka bir hakem mi arayacağım?” (de).
9:48لَقَدِ ابْتَغَوُا الْفِتْنَةَ مِنْ قَبْلُ وَقَلَّبُوا لَكَ الْأُمُورَ
Diyanet Meali:Andolsun, bunlar daha önce de fitne çıkarmak istemişler ve sana karşı türlü türlü işler çevirmişlerdi.
16:14وَتَرَى الْفُلْكَ مَوَاخِرَ فِيهِ وَلِتَبْتَغُوا مِنْ فَضْلِهِ وَلَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ
Diyanet Meali:Gemilerin orada suyu yara yara gittiğini görürsün. (Bütün bunlar) O’nun lütfundan nasip aramanız ve şükretmeniz içindir.
17:12وَجَعَلْنَا اللَّيْلَ وَالنَّهَارَ آيَتَيْنِ فَمَحَوْنَا آيَةَ اللَّيْلِ وَجَعَلْنَا آيَةَ النَّهَارِ مُبْصِرَةً لِتَبْتَغُوا فَضْلًا مِنْ رَبِّكُمْ
Diyanet Meali:Biz geceyi ve gündüzü (kudretimizi gösteren) iki alâmet yaptık. Rabbinizden lütuf isteyesiniz diye gece alametini giderip gündüz alametini aydınlatıcı kıldık.
17:42قُلْ لَوْ كَانَ مَعَهُ آلِهَةٌ كَمَا يَقُولُونَ إِذًا لَابْتَغَوْا إِلَىٰ ذِي الْعَرْشِ سَبِيلًا
Diyanet Meali:De ki: “Eğer onların iddia ettiği gibi, Allah’la beraber (başka) ilâhlar olsaydı, o zaman o ilâhlar da Arş’ın sahibine ulaşmak için elbette bir yol ararlardı. *
17:57أُولَٰئِكَ الَّذِينَ يَدْعُونَ يَبْتَغُونَ إِلَىٰ رَبِّهِمُ الْوَسِيلَةَ
Diyanet Meali:Onların yalvardıkları bu varlıklar, (“hangimiz daha yakın olacağız” diye) Rablerine vesile ararlar.
17:66رَبُّكُمُ الَّذِي يُزْجِي لَكُمُ الْفُلْكَ فِي الْبَحْرِ لِتَبْتَغُوا مِنْ فَضْلِهِ
Diyanet Meali:Rabbiniz, lütfundan nasip arayasınız diye sizin için denizde gemiler yürütendir.
17:110وَلَا تَجْهَرْ بِصَلَاتِكَ وَلَا تُخَافِتْ بِهَا وَابْتَغِ بَيْنَ ذَٰلِكَ سَبِيلًا
Diyanet Meali:Namazında sesini pek yükseltme, çok da kısma. İkisi ortası bir yol tut.
23:7فَمَنِ ابْتَغَىٰ وَرَاءَ ذَٰلِكَ فَأُولَٰئِكَ هُمُ الْعَادُونَ
Diyanet Meali:Kim bunun ötesine geçmek isterse, işte onlar haddi aşanlardır. *
24:33وَالَّذِينَ يَبْتَغُونَ الْكِتَابَ مِمَّا مَلَكَتْ أَيْمَانُكُمْ فَكَاتِبُوهُمْ
Diyanet Meali:Sahip olduğunuz kölelerden “mükâtebe” yapmak isteyenlere gelince, eğer onlarda bir hayır görürseniz onlarla mükâtebe yapın.
24:33وَلَا تُكْرِهُوا فَتَيَاتِكُمْ عَلَى الْبِغَاءِ إِنْ أَرَدْنَ تَحَصُّنًا لِتَبْتَغُوا عَرَضَ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا
Diyanet Meali:Dünya hayatının geçici menfaatlerini elde etmek için iffetli olmak isteyen cariyelerinizi fuhşa zorlamayın.
28:55وَقَالُوا لَنَا أَعْمَالُنَا وَلَكُمْ أَعْمَالُكُمْ سَلَامٌ عَلَيْكُمْ لَا نَبْتَغِي الْجَاهِلِينَ
Diyanet Meali:“Bizim işlerimiz bize, sizin işleriniz de size. Selâm olsun size (bizden size zarar gelmez). Biz cahilleri istemeyiz” derler.
28:73وَمِنْ رَحْمَتِهِ جَعَلَ لَكُمُ اللَّيْلَ وَالنَّهَارَ لِتَسْكُنُوا فِيهِ وَلِتَبْتَغُوا مِنْ فَضْلِهِ
Diyanet Meali:Allah, rahmetinden ötürü geceyi içinde dinlenesiniz; gündüzü de, lütfundan isteyesiniz diye sizin için yarattı.
28:77وَابْتَغِ فِيمَا آتَاكَ اللَّهُ الدَّارَ الْآخِرَةَ
Diyanet Meali:“Allah’ın sana verdiği şeylerde ahiret yurdunu ara.”
29:17فَابْتَغُوا عِنْدَ اللَّهِ الرِّزْقَ وَاعْبُدُوهُ وَاشْكُرُوا لَهُ
Diyanet Meali:“Öyle ise rızkı Allah’ın katında arayın. O’na kulluk edin ve O’na şükredin.”
30:46وَلِتَجْرِيَ الْفُلْكُ بِأَمْرِهِ وَلِتَبْتَغُوا مِنْ فَضْلِهِ وَلَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ
Diyanet Meali:O, bunu, emriyle gemilerin yol alması, O’nun lütfundan rızkınızı aramanız ve şükretmeniz için yapar.
33:51وَمَنِ ابْتَغَيْتَ مِمَّنْ عَزَلْتَ فَلَا جُنَاحَ عَلَيْكَ
Diyanet Meali:(Ey Muhammed! Bunlardan, hanımlarından dilediğini geri bırakırsın, dilediğini yanına alırsın.) Uzak durduklarından dilediklerini yanına almanda da sana bir günah yoktur.
35:12وَتَرَى الْفُلْكَ فِيهِ مَوَاخِرَ لِتَبْتَغُوا مِنْ فَضْلِهِ وَلَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ
Diyanet Meali:Allah’ın lütfundan istemeniz ve şükretmeniz için gemilerin orada suyu yara yara gittiğini görürsün.
45:12لِتَجْرِيَ الْفُلْكُ فِيهِ بِأَمْرِهِ وَلِتَبْتَغُوا مِنْ فَضْلِهِ وَلَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ
Diyanet Meali:(Allah), içinde gemilerin, emriyle akıp gitmesi, O’nun lütfunu aramanız ve şükretmeniz için (denizi sizin hizmetinize verendir).
48:29تَرَاهُمْ رُكَّعًا سُجَّدًا يَبْتَغُونَ فَضْلًا مِنَ اللَّهِ وَرِضْوَانًا
Diyanet Meali:Onların, rükû ve secde hâlinde, Allah’tan lütuf ve hoşnutluk istediklerini görürsün.
59:8يَبْتَغُونَ فَضْلًا مِنَ اللَّهِ وَرِضْوَانًا وَيَنْصُرُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ
Diyanet Meali:(Bu mallar özellikle), Allah’tan bir lütuf ve hoşnudluk ararken ve Allah’ın dinine ve peygamberine  yardım ederken (yurtlarından ve mallarından uzaklaştırılan fakir muhacirlerindir). 
62:10فَإِذَا قُضِيَتِ الصَّلَاةُ فَانْتَشِرُوا فِي الْأَرْضِ وَابْتَغُوا مِنْ فَضْلِ اللَّهِ
Diyanet Meali:Namaz kılınınca artık yeryüzüne dağılın ve Allah’ın lütfundan nasibinizi arayın.
66:1يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ لِمَ تُحَرِّمُ مَا أَحَلَّ اللَّهُ لَكَ تَبْتَغِي مَرْضَاتَ أَزْوَاجِكَ
Diyanet Meali:Ey peygamber! Eşlerinin rızasını arayarak, Allah’ın sana helâl kıldığı şeyi niçin sen kendine haram ediyorsun?
70:31فَمَنِ ابْتَغَىٰ وَرَاءَ ذَٰلِكَ فَأُولَٰئِكَ هُمُ الْعَادُونَ
Diyanet Meali:Kim bunun ötesini isterse, işte onlar sınırı aşan kimselerdir. *
73:20وَآخَرُونَ يَضْرِبُونَ فِي الْأَرْضِ يَبْتَغُونَ مِنْ فَضْلِ اللَّهِ
Diyanet Meali:(Allah, içinizde hastaların bulunacağını), bir kısmınızın Allah’ın lütfundan rızık aramak üzere yeryüzünde dolaşacağını, (diğer bir kısmınızın ise Allah yolunda çarpışacağını bilmektedir).

بَغْيٌ : İsim.

2:90بِئْسَمَا اشْتَرَوْا بِهِ أَنْفُسَهُمْ أَنْ يَكْفُرُوا بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ بَغْيًا
Diyanet Meali:Karşılığında nefislerini sattıkları şeyi kıskançlıkları sebebiyle Allah’ın, (kullarından dilediğine lütfuyla) indirdiği vahyi inkâr etmeleri ne kötüdür!
2:213وَمَا اخْتَلَفَ فِيهِ إِلَّا الَّذِينَ أُوتُوهُ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَتْهُمُ الْبَيِّنَاتُ بَغْيًا بَيْنَهُمْ
Diyanet Meali:Kendilerine apaçık âyetler geldikten sonra o konuda ancak; kitap verilenler, aralarındaki kıskançlık yüzünden anlaşmazlığa düştüler.
3:19وَمَا اخْتَلَفَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ إِلَّا مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَهُمُ الْعِلْمُ بَغْيًا بَيْنَهُمْ
Diyanet Meali:Kitap verilmiş olanlar, kendilerine ilim geldikten sonra sırf, aralarındaki ihtiras ve aşırılık yüzünden ayrılığa düştüler.
6:146ذَٰلِكَ جَزَيْنَاهُمْ بِبَغْيِهِمْ وَإِنَّا لَصَادِقُونَ
Diyanet Meali:İşte böyle, azgınlıkları sebebiyle onları cezalandırdık.  Biz elbette doğru söyleyenleriz.
7:33قُلْ إِنَّمَا حَرَّمَ رَبِّيَ الْفَوَاحِشَ مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَمَا بَطَنَ وَالْإِثْمَ وَالْبَغْيَ بِغَيْرِ الْحَقِّ
Diyanet Meali:De ki: “Rabbim ancak, açık ve gizli çirkin işleri, günahı, haksız saldırıyı … haram kılmıştır.”
10:23يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّمَا بَغْيُكُمْ عَلَىٰ أَنْفُسِكُمْ
Diyanet Meali:Ey İnsanlar! Sizin taşkınlığınız, sırf kendi aleyhinizedir.
10:90فَأَتْبَعَهُمْ فِرْعَوْنُ وَجُنُودُهُ بَغْيًا وَعَدْوًا
Diyanet Meali:(İsrailoğullarını denizden geçirdik.) Firavun da, askerleriyle birlikte zulmetmek ve saldırmak üzere, derhal onları takibe koyuldu.
16:90وَيَنْهَىٰ عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنْكَرِ وَالْبَغْيِ
Diyanet Meali:(Şüphesiz Allah), hayâsızlığı, fenalık ve azgınlığı da yasaklar.
42:14وَمَا تَفَرَّقُوا إِلَّا مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَهُمُ الْعِلْمُ بَغْيًا
Diyanet Meali:Onlar, kendilerine bilgi geldikten sonra, (aralarındaki) kıskançlık yüzünden ayrılığa düştüler.
42:39وَالَّذِينَ إِذَا أَصَابَهُمُ الْبَغْيُ هُمْ يَنْتَصِرُونَ
Diyanet Meali:Bir saldırıya uğradıkları zaman, aralarında yardımlaşanlar…
45:17فَمَا اخْتَلَفُوا إِلَّا مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَهُمُ الْعِلْمُ بَغْيًا بَيْنَهُمْ
Diyanet Meali:Ama onlar ancak kendilerine bilgi geldikten sonra, aralarındaki hasetten dolayı ayrılığa düştüler.

بَغِيٌّ : İsim.

19:20قَالَتْ أَنَّىٰ يَكُونُ لِي غُلَامٌ وَلَمْ يَمْسَسْنِي بَشَرٌ وَلَمْ أَكُ بَغِيًّا
Diyanet Meali:Meryem, “Bana hiçbir insan dokunmadığı ve iffetsiz bir kadın olmadığım hâlde, benim nasıl çocuğum olabilir?” dedi. *
19:28يَا أُخْتَ هَارُونَ مَا كَانَ أَبُوكِ امْرَأَ سَوْءٍ وَمَا كَانَتْ أُمُّكِ بَغِيًّا
Diyanet Meali:“Ey Hârûn’un kız kardeşi! Senin baban kötü bir kimse değildi. Annen de iffetsiz değildi.”  *

بِغَاءٌ : İsim. Mastar.

24:33وَلَا تُكْرِهُوا فَتَيَاتِكُمْ عَلَى الْبِغَاءِ إِنْ أَرَدْنَ تَحَصُّنًا
Diyanet Meali:İffetli olmak isteyen cariyelerinizi fuhşa zorlamayın.

بَاغٍ : İsim. İsm-i Fâil. 

2:173فَمَنِ اضْطُرَّ غَيْرَ بَاغٍ وَلَا عَادٍ فَلَا إِثْمَ عَلَيْهِ
Diyanet Meali:Ama kim mecbur olur da, istismar etmeksizin ve zaruret ölçüsünü aşmaksızın yemek zorunda kalırsa, ona günah yoktur.
6:145فَمَنِ اضْطُرَّ غَيْرَ بَاغٍ وَلَا عَادٍ فَإِنَّ رَبَّكَ غَفُورٌ رَحِيمٌ
Diyanet Meali:“Fakat istismar etmeksizin ve zaruret ölçüsünü aşmaksızın kim bunlardan yeme zorunda kalırsa yiyebilir.” Şüphesiz Rabbin çok bağışlayandır, çok merhametlidir.
16:115فَمَنِ اضْطُرَّ غَيْرَ بَاغٍ وَلَا عَادٍ فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ
Diyanet Meali:Ama kim mecbur olur da istismar etmeksizin ve zaruret ölçüsünü aşmaksızın yemek zorunda kalırsa, şüphesiz ki Allah çok bağışlayandır, çok merhamet edendir.

اِبْتِغَاءٌ : İsim. Mastar. İfti’âl Bâbı (VIII. Bâb). 

2:207وَمِنَ النَّاسِ مَنْ يَشْرِي نَفْسَهُ ابْتِغَاءَ مَرْضَاتِ اللَّهِ
Diyanet Meali:İnsanlardan öylesi de vardır ki, Allah’ın rızasını kazanmak için kendini feda eder.
2:265وَمَثَلُ الَّذِينَ يُنْفِقُونَ أَمْوَالَهُمُ ابْتِغَاءَ مَرْضَاتِ اللَّهِ وَتَثْبِيتًا مِنْ أَنْفُسِهِمْ كَمَثَلِ جَنَّةٍ بِرَبْوَةٍ
Diyanet Meali:Allah’ın rızasını kazanmak arzusuyla ve kalben mutmain olarak mallarını Allah yolunda harcayanların durumu, yüksekçe bir yerdeki güzel bir bahçenin durumu gibidir…
2:272وَمَا تُنْفِقُونَ إِلَّا ابْتِغَاءَ وَجْهِ اللَّهِ
Diyanet Meali:Zaten siz ancak Allah’ın rızasını kazanmak için harcarsınız.
3:7فَأَمَّا الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ زَيْغٌ فَيَتَّبِعُونَ مَا تَشَابَهَ مِنْهُ ابْتِغَاءَ الْفِتْنَةِ
Diyanet Meali:Kalplerinde bir eğrilik olanlar, fitne çıkarmak (ve onun olmadık yorumlarını yapmak) için müteşabih âyetlerinin ardına düşerler.
3:7وَابْتِغَاءَ تَأْوِيلِهِ
Diyanet Meali:(Kalplerinde bir eğrilik olanlar, fitne çıkarmak) ve onun olmadık yorumlarını yapmak için (müteşabih âyetlerinin ardına düşerler).
4:104وَلَا تَهِنُوا فِي ابْتِغَاءِ الْقَوْمِ
Diyanet Meali:Düşman topluluğunu izlemekte gevşeklik göstermeyin.
4:114وَمَنْ يَفْعَلْ ذَٰلِكَ ابْتِغَاءَ مَرْضَاتِ اللَّهِ فَسَوْفَ نُؤْتِيهِ أَجْرًا عَظِيمًا
Diyanet Meali:Kim bunları sırf Allah’ın rızasını kazanmak için yaparsa, biz ona büyük bir mükâfat vereceğiz.
13:17وَمِمَّا يُوقِدُونَ عَلَيْهِ فِي النَّارِ ابْتِغَاءَ حِلْيَةٍ أَوْ مَتَاعٍ زَبَدٌ مِثْلُهُ
Diyanet Meali:Süs eşyası veya yararlanılacak bir şey elde etmek için ateşte erittikleri şeylerden de böyle köpük olur.
13:22وَالَّذِينَ صَبَرُوا ابْتِغَاءَ وَجْهِ رَبِّهِمْ وَأَقَامُوا الصَّلَاةَ وَأَنْفَقُوا مِمَّا رَزَقْنَاهُمْ سِرًّا وَعَلَانِيَةً وَيَدْرَءُونَ بِالْحَسَنَةِ السَّيِّئَةَ أُولَٰئِكَ لَهُمْ عُقْبَى الدَّارِ
Diyanet Meali:Onlar, Rablerinin rızasına ermek için sabreden, namazı dosdoğru kılan, kendilerine verdiğimiz rızıklardan gizli olarak ve açıktan Allah için harcayan ve kötülüğü iyilikle ortadan kaldıranlardır. İşte bunlar için dünya yurdunun iyi sonucu vardır. *
17:28وَإِمَّا تُعْرِضَنَّ عَنْهُمُ ابْتِغَاءَ رَحْمَةٍ مِنْ رَبِّكَ تَرْجُوهَا فَقُلْ لَهُمْ قَوْلًا مَيْسُورًا
Diyanet Meali:Eğer Rabbinden umduğun bir rahmeti istemek için onlardan yüz çevirecek olursan, o zaman onlara yumuşak bir söz söyle. *
30:23وَمِنْ آيَاتِهِ مَنَامُكُمْ بِاللَّيْلِ وَالنَّهَارِ وَابْتِغَاؤُكُمْ مِنْ فَضْلِهِ
Diyanet Meali:Geceleyin uyumanız ve gündüzün O’nun lütfundan istemeniz de O’nun (varlığının ve kudretinin) delillerindendir.
57:27مَا كَتَبْنَاهَا عَلَيْهِمْ إِلَّا ابْتِغَاءَ رِضْوَانِ اللَّهِ فَمَا رَعَوْهَا حَقَّ رِعَايَتِهَا
Diyanet Meali:(Kendiliklerinden icat ettikleri ruhbanlığa  gelince); biz onu onlara farz kılmamıştık. Allah’ın rızasını kazanmak için onu kendileri icat etmişlerdi. Fakat ona da gereği gibi uymadılar.
60:1إِنْ كُنْتُمْ خَرَجْتُمْ جِهَادًا فِي سَبِيلِي وَابْتِغَاءَ مَرْضَاتِي
Diyanet Meali:Eğer rızamı kazanmak üzere benim yolumda cihad etmek için çıktıysanız…
92:20إِلَّا ابْتِغَاءَ وَجْهِ رَبِّهِ الْأَعْلَىٰ
Diyanet Meali:(Yaptığı iyiliği) ancak yüce Rabbinin rızasını istediği için (yapar). *